مطالعه تأثیر سرمایه اجتماعی و مؤلفه‌های آن بر رضایت شغلی کارکنان سازمانی: فراتحلیل پژوهش¬ ها
محورهای موضوعی :
طاها عشایری
1
*
,
طاهره جهان پرور
2
,
الهام عباسی
3
,
فاطمه حسنی
4
1 - عضو هئیت علمی گروه تاریخ و علوم اجتماعی علوم اجتماعي دانشگاه محقق اردبیلی
2 - گروه علوم اجتماعي دانشكده علوم اجتماعي ارتباطات و رسانه دانشگاه آزاداسلامی واحد تهران مرکزی
3 - پیام نور تهران
4 - دانشگاه محقق اردبیلی
کلید واژه: واژگان کلیدی: سرمایه اجتماعی, رضایت شغلی, تعهد سازمانی, مشارکت سازمانی, حمایت سازمانی,
چکیده مقاله :
رضایت شغلی به معنای خرسندی و میران رضایت از شرایط سازمانی و شغلی فرد است، سرمایه اجتماعی نقش مهمی در رضایت شغلی آن‌ها دارد. سرمایه اجتماعی مجموعه‌ای از ارزش‌های رسمی، تعهدات اخلاقی و احساسی و هنجاری است که اعضای گروه را جمع‌گرایی و خلاقیت و کارآفرینی سوق می‌دهد و این کارآفرینی شغلی-سازمانی به‌وسیله میزان رضایت شغلی رخ می‌دهد. هرچه ارتباطات سازمانی، اعتماد، مشارکت و تعهد سازمانی قوی‌تر، به همان میزان رضایت شغلی بیشتر خواهد بود. هدف اصلی پژوهش مطالعه تأثیر سرمایه اجتماعی و مؤلفه‌های آن بر رضایت شغلی است. روش تحقیق از نوع فراتحلیل کمی با استفاده از پرسشنامه معکوس (تحقیقات انجام‌گرفته) است. حجم جامعه 24 سند پژوهشی پیمایشی، طی 1385-1401 انتخاب شدند. ملاک ورود مقالات به نرم‌افزار، داشتن ضریب همبستگی، سطح معنی‌داری، حجم نمونه و سال انجام پژوهش بوده؛ که بر مبنای مدل کوهن و فیشر اندازه اثر آن برآورد شده است. نتایج نشان می‌دهد سرمایه اجتماعی توانسته‌اند 0.35 درصد از تغییرات رضایت شغلی را تبیین کنند. نتایج نشان می‌دهد مؤلفه‌های سرمایه اجتماعی شامل انسجام سازمانی (0.38)؛ مشارکت سازمانی (0.40)؛ تعلق مذهبی (0.33)؛ حمایت سازمانی (0.41)؛ تعهد سازمانی (0.20) بر رضایت شغلی کارکنان تأثیر معنی‌داری داشته‌اند.
Taha Ashayeri Tahereh Jahanparvar Elham Abbasi Fatima Hasani Abstract Job satisfaction means being satisfied with the organizational and job conditions of a person, social capital plays an important role in their job satisfaction. Social capital is a set of formal values, moral and emotional commitments, and norms that lead group members to collectivism, creativity, and entrepreneurship, and this job-organizational entrepreneurship occurs through the level of job satisfaction. The stronger the organizational communication, trust, participation and organizational commitment, the higher the level of job satisfaction. The main purpose of the research is to study the effect of social capital and its components on job satisfaction. The research method is a quantitative meta-analysis using a reverse questionnaire (conducted research). The population size of 24 survey research documents were selected during 1401-1385. The criteria for entering the articles into the software were correlation coefficient, significance level, sample size and the year of conducting the research; Based on the Cohen and Fisher model, its effect size is estimated. The results show that social capital has been able to explain 0.35% of job satisfaction changes. The results show that the components of social capital include organizational cohesion (0.38); organizational participation (0.40); religious affiliation (0.33); organizational support (0.41); Organizational commitment (0.20) had a significant effect on employee job satisfaction.
- بخشی‌علی آبادی، حمید، نوروزی و حسینی (1382). عوامل مؤثر بر ایجاد انگیزش شغلی هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان، مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی.
- پیران، پرویز؛ موسوی، میرطاهر و شیانی، ملیحه (1385). کار پایه مفهومی و مفهومسازی سرمایه اجتماعی (با تأکید برشرایط ایران)، رفاه اجتماعی (ویژه نامه سیاست اجتماعی)، 6(23)، صص 24 – 9.
- توسلی، غلام عباس، موسوی، مرضیه (1384). مفهوم سرمایه در نظریات کلاسیک و جدید با تأکید بر نظریه‌های سرمایه اجتماعی، نامه علوم اجتماعی، 26.
- جهانگیری، اردلان؛ احمد رش، رشید و عباس زاده، مریم (1397). بررسی نقش میزان سرمایه اجتماعی و اقتصادی در رضایت شغلی معلمان مقطع متوسطه شهر ارومیه، مجله علوم اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شوشتر، 12(1)، صص 30- 1.
- حقیقتیان، منصور و مرادی، گلمراد (1390). بررسی نقش سرمایه اجتماعی بر رضایت شغلی کارکنان اداره تعاون استان کرمانشاه، مجله جامعه شناسی کاربردی، 22،(4)، صص 130-115.
- حیدری، علی اکبر (1400). رابطه بین هوش هیجانی و سرمایه اجتماعی با رضایت شغلی معلمان تربیت بدنی (مورد مطالعه: استان البرز)، چهارمین کنفرانس ملی علوم ورزشی، تربیت بدنی و سلامت اجتماعی، تهران،
- دهقانی، محمد؛ حیوی حقیقی، محمدحسین؛ کیان پوری، ساناز و شیبانی، بلقیس (1393). رابطه بین سرمایه اجتماعی، رفتار شهروندی سازمانی و رضایت شغلی در بین پرستاران، فصلنامه مدیریت پرستاری، 3(1)، صص 44- 35.
- رابینز، استفن (1394). مدیریت رفتار سازمانی، ترجمه: علی پارسائیان، محمد اعرابی، تهران: موسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی.
- زارع شاه آبادی، اکبر؛ اسلامی، بهروز و مهدی پور خراسانی، ملیحه (1397). تأثیر سرمایه اجتماعی بر رضایت شغلی معلمان شهر یزد، فصلنامه خانواده و پژوهش، 42، صص 99 – 83.
- زارعی متین، حسن (1375). فرهنگ سـازمانی و رضـایت شغلی، رساله دکتری دانشگاه تربیت مدرس.
- زاهدی اصل، محمد؛ حسینی بکنده‌ای، سیداحمد، شهره سادات، میرباقری (1400). بررسی شناخت رابطه سرمایه اجتماعی، اعتماد اجتماعی و مشارکت اجتماعی با میزان رضایت شغلی،مطالعات روانشناسی و علوم تربیتی، 7(1)، صص 1118-1128
- سالارزاده، نادر و حسن زاده، داود (1385). بررسی تأثیر میزان سرمایه اجتماعی بر رضایت شغلی معلمان، فصلنامه علوم اجتماعی، 33، صص 26- 1.
- سعادت، رحمان (1385). تخمین سطح و توزیع سرمایه اجتماعی استانها، قصلنامه رفاه اجتماعی، 6(23)، صص 195 – 174.
- شکوهی آشان، بدر؛ فخرایی، سیروس و ابراهیم پور، داود (1389). بررسی رابطه بین سرمایه اجتماعی و میزان رضایت شغلی اعضای هیات علمی مراکز آموزش عالی شهرستان مراغه، مجله مطالعات جامعه شناسی، 3(9)، صص 86 – 69.
- صافی، احمد (1389). مدیریت و نوآوری در مدارس، تهران: انجمن اولیاء و مربیان.
- طبرسا، غلامعلی و رضائی دانش، محمدحسین (1392). بررسی تأثیر سرمایه اجتماعی بر رضایت شغلی کارمندان دانشگاه شهیدبهشتی، اولین کنفرانس ملی حسابداری و مدیریت، شیراز https://civilica.com/doc/221613
- عباسی اسفجیر، علی اصغر (1396). مدل یابی معادلات ساختاری اثر سرمایه اجتماعی بر رضایت شغلی در کنار کارکنان ستاد فرماندهی انتظامی استان مازندران، پژوهشنامه مددکاری اجتماعی، 2(7)، صص 182-151.
- عبدالملکی، حسین؛ گودرزی، محمود و نوری زاده، علی (1393). بررسی رابطه سرمایه اجتماعی و رضایت شغلی معلمان تربیت بدنی استان همدان، مجله مدیریت سرمایه اجتماعی، 1(1)، صص 80-65.
- علمی، زهرا؛ شارع پور، محمود و حسینی، سید امیرحسین (1384). سرمایه اجتماعی و چگونگی تأثیر آن بر اقتصاد،مجله تحقیقات اقتصادی، (71)، صص 295 – 239.
- علی بیگی، امیرحسین؛ جعفری نیا، معصومه؛ قربانی، فاطمه و سلیمانی، عادل (1390). رابطه بین سرمایه اجتماعی و رضایتمندی شغلی کشاورزن شهرستان کرمانشاه، فصلنامه برنامه ریزی منطقه‌ای، 1(3)، صص 80- 69.
- علیزاده اقدم، محمدباقر؛ عباس زاده، محمد و حسین پور اصل، مهدی (1388). بررسی رابطه بین سرمایه اجتماعی و رضایت شغلی کارکنان گمرکات استان آذربایجان غربی، مجله جامعه شناسی، 1(2)، صص 116 – 99.
- فخرایی، سیروس و اسدی، مهدی (1387). مطالعه مقایسه‌ای رابطه سرمایه اجتماعی معلمان با رضایت شغلی و تعهد سازمانی معلمان در بین معلمان رسمی و حق التدریس در شهر مراغه سال تحصیلی 1389 – 1388، مجله جامعه شناسی، 1(1)، صص 163 – 137.
- قلتاش، عباس (1393). رابطه فرهنگی سازمانی و هوش سازمانی با رضایت شغلی کارکنان. فصلنامه رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، 5(3)، صص 128-115.
- کاظمی رودبالی، راضیه؛ فضل الهی، سیف اله و خوش گفتار مقدم، علی اکبر (1399). مدل یابی تأثیر فرهنگ سازمانی بر رضایت شغلی زنان با نقش میانجی سرمایه اجتماعی و رفتار شهروندی سازمانی، مجله روانشناسی اجتماعی، 14(56)، صص 33 – 23.
- کلانتری، ناصر (1388). بررسی رابطه بین سرمایه اجتماعی و رضایت شغلی دبیران متوسطه شهرستان مراغه، پایان نامه کارشناسی ارشد دانشکده علوم انسانی و تربیتی گروه علوم اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز.
- گیدنز، آنتونی (1378). تجدد و تشخص: جامعه و هویت شخصی در عصر جدید، ترجمه: ناصر موفقیان، تهران: نشر نی.
- گیدنز، آنتونی (1393). جامعه شناسی، ترجمه: منوچهر صبوری، تهران: نشر نی.
- متانی، مهرداد و کشاورز، علی (1397). بررسی ارتباط بین سرمایه اجتماعی سازمانی و و جدان کاری در بین کارکنان بانک مسکن شهر تهران، فصلنامه علوم اجتماعی، 12(40)، صص 98 – 83.
- محمدپور، احمد و سلطان پناه، هیرش و اسدی شیرین، گلباغ (1389). بررسی رابطه بین سرمایه اجتماعی ورضایت شغلی (مطالعه موردی: دانشگاه کردستان)، اولین کنفرانس سالانه مدیریت، نوآوری و کارآفرینی، شیراز،
- محمدی رئیس، محمدزمان و فتحی، سروش (1396). بررسی رابطه سرمایه اجتماعی با رضایت شغلی کارکنان بانک رفاه، فصلنامه پژوهش اجتماعی، 9(34)، صص 39 – 22.
- مختارپور، مهدی و کیانی، محمد (1399). بررسی رابطه ابعاد سرمایه اجتماعی و رضایتمندی شغلی در بین دانشجویان، فصلنامه پژوهش اجتماعی، 46، صص 18- 1.
- مرتضــوی، مهــدی (1373). مطالعه فرهنــگ ســازمانی وزارت جهــاد ســازندگی، پایان نامه کارشناسی ارشد رشته مدیریت دولتی، دانشگاه تهران.
- معید فر، سعید و ذهانی، قربانعلی (1384). بررسی میزان نارضایتی شغلی معلمان و عوامل اجتماعی مؤثر بر آن، مجله جامعه شناسی ایران، 6(1،) صص 150 – 135.
- مقیمی، سیدمحمد (1397). سازمان و مدیریت رویکرد پزوهشی، تهران: نشر ترمه.
- موسوی، فرانک و شیرزادی، پرستو (1397). نقش سرمایه اجتماعی مدیران مدارس بر رضایت شغلی معلمان، فصلنامه توسعه حرفه‌ای معلم، 3(4)، ، صص 62 – 51.
- مهدوی، ابوالقاسم و عزیز محمدلو، حمید (1397). تحلیل عوامل کلان مؤثر بر فرایند انباشت سرمایه اجتماعی در ایران، نشریه مجلس و راهبرد، 25(93)، صص 42 – 5.
- مهدوی، سید محمد صادق و اسدی، تیساپه (1387). بررسی جامعه شناختی عوامل اجتماعی مؤثر بر رضایت شغلی کارکنان شرکت راه آهن شاغل در تهران، مجله جامعه شناسی معاصر، 1(1).
- میرسپاسی، ناصر (1397). مدیریت استراتزیک منابع اسنانی و روابط کار، تهران: انتشارات میر.
- میرکمالی، سید محمـد و فلاحـی ویـدا (1375). نقش مدیریت مشارکت جویانـه در بهداشـت روانـی کارکنان، فصـلنامه مـدیریت در آمـوزش و پـرورش، 3، معاونـت تـأمین و تربیـت نیـروی انسـانی وزارت آموزش و پرورش.
- نوابخش، فرزاد؛ مطلق، معصومه و نقشی، فتاح (1391). بررسی جامعه شناختی رابطه سرمایه اجتماعی با رضایت شغلی (مطالعه موردی کارکنان شاغل در سازمان بهزیستی کرمانشاه)، مجله مطالعات توسعه اجتماعی ایران، 4( 3)، صص 113 – 97.
- نوروزی، علی؛ عبدالمنافی، سعید؛ معظمی، منصور و غلامی کرین، محمود (1394). بررسی رابطه ابعاد شناختی، رابطه‌ای و ساختاری سرمایه اجتماعی با رضایت و استرس شغلی (مورد مطالعه: شرکت پتروشیمی قائد بصیر گلپایگان)، مطالعات راهبردی در صنعت نفت و انرژی، ۶ (۲۴)، صص 180- 163.
- نیک بین دافچاهی، زهرا(1400). بررسی تاثیر مؤلفه های سرمایههای اجتماعی و اشتراک دانش سازمانی بر رضایت شغلی کارکنان،الگوهای نوین مدیریت کسب و کار، 4( 1، صص 265 – 251.
- یزدخواستی، بهجت و غلامی کوتنایی، کوروش (1391). بررسی رابطه سرمایه اجتماعی سازمانی و رضایت شغلی در بین کارکنان شرکت ملی گاز ایران، مجله برنامه ریزی رفاه و توسعه اجتماعی، 16، صص 133-104.
- Caroline, B. B. (2004). Migration Theory: talking across discipline, New York, Rutledge.
- Hofmans, J., De Gieter, S., & Pepermans, R. (2013). Individual differences in the relationship between satisfaction with job rewards and job satisfaction. Journal of Vocational BehaviorDOI:10.1016/j.jvb.2012.06.007
- Lynch, J. & Kaplan, G. (1997). Understanding How Inequality in the Distribution of Income Effect Health. Journal of Health Psychology, Vol.2, pp. 297-314.
- Merlo, P. (2009). Corporate social responsibility, introduction to social boundaries in Bangladesh Procedia Social and Behavioral Sciences, 24, PP.1530-1545.
- Nagy, M. (1996). What to Do When You Are Dissatisfied With Job Satisfaction Scales, https://mpes.sbu.ac.ir/article_98341.html
- Nahapiet, J & et al. (1998). Social capital, intellectual capital and Organizational Advantage. Academy of Management Rewiew. 23.
- Pedersen, L. B.,Allen, T., Waldorff, F. B., &Andersen, M. K. K. (2020). Does accreditation affect the job satisfaction of general practitioners? A combined panel data survey and cluster randomised field experiment. Health Policy, 124(8), PP.849-855.
- Perugini, C., & Vladisavljevic, M. (2019). Gender inequality and the genderjob satisfaction paradox in Europe. Labour Economics, 60,pp. 129-147.
- Robbins, Stephen p. (1991). Organizational Behavior: concepts, controversies, and Applications. 4th Edition. Englewood cliffs, N.J. Printice – Hall, Inc.
- Rose, R. (2000). How much does Social Capital add to Individual Health? Social Science and Medicine, Vol. 51, pp. 1421-1435
- Steel, B., Pierce, J. C., Berman, E., & Taylor, J. (2017). Job satisfaction in Cascadia: A comparison of British Columbia, Oregon, and Washington civil servants. The Social Science Journal, 54(4), pp.379-388.
- Yuh, J., & Choi, S. (2017). Sources of social support, job satisfaction, and quality of life among childcare teachers. The Social Science Journal, 54(4), pp. 450-457.