هم¬کنشی سیاست¬ پژوهی؛ حلقه مفقوده در فرآیند نظام برنامه¬ریزی توسعه ایران
محورهای موضوعی :
محمد علي احمدي شاپورآبادي
1
(دانشگاه اصفهان- سازمان مديريت و برنامه ريزي استان قم)
سيده ليلا متقي
2
(دانشكده الهيات و معارف اسلامي هدي قم)
کلید واژه: واژگان کلیدی: سیاست¬پژوهی, هم¬کنشی , نظام برنامه¬ریزی توسعه , ایران,
چکیده مقاله :
با وجود اهمیت و جایگاه تفکرات علمی و نقش بارز پژوهش در سیاستگذاری¬های توسعه ، بازتاب وضع موجود و آسیب¬شناسی عدم تحقق اسناد و برنامه¬های توسعه کشور، از نوعی ناکارکردی و یا بدکارکردی و یا عدم بکارگیری یافته¬ها و توصیه¬های سیاستی در فرآیند تصمیم¬سازی و تصمیم¬گیری توسعه و عدم تعامل و هم¬کنشی سیاست¬پژوهی در سطوح بالادستی (فراقوه¬ای) حکایت دارد که اغلب باعث شده سیاست¬گذاریها از قابلیت اثربخشی در فرآیند توسعه برخوردار نباشند. با این وصف، نوشتار حاضر که با روش اسنادی و بر پایه تحلیل ثانویه داده¬های کیفی حاصل از مطالعه فراتحلیلی بر آسیب شناسی¬های برنامه¬های توسعه در ایران(1393) در راستای شناسایی آسیب¬هایی که مرتبط با فقدان هم¬کنشی سیاست¬پژوهی در برنامه¬های توسعه ایران از یک سو و شناسایی کاستی¬های مربوط به تعدد و موازی¬کاری¬های نهادها و دستگاه¬های دارای مراکزسیاست¬پژوهی و عدم انسجام اسناد و برنامه¬های توسعه¬ای از دیگر سو سازماندهي گرديده است. مهم¬ترین یافته¬ها نشان داده است از بین 99 آسیب و ایراد بررسی شده در مطالعه فراتحلیلی بر آسیب¬شناسی برنامه¬های توسعه ایران (1393)، 38 آسیب و ایراد مربوط به جنبه¬های مطالعاتی و پژوهشی و از سنخ سیاست¬پژوهی شناسایی گردید . به دیگر سخن 4/38 درصد از آسيب¬هاي برنامه¬هاي توسعه و عدم تحقق اسناد و برنامه¬هاي توسعه كشور معطوف به کاستی¬های مطالعاتی در سطوح تهیه برنامه¬های توسعه؛ پیش از برنامه¬ریزی ، سطح محتوایی، سطح فرآیندی و سطح اجرایی است. در این راستا بیشترین کاستی و آسیب¬های مطالعاتی و سیاست¬پژوهی مربوط به سطح محتوایی برنامه¬ریزی با 2/69 درصد و کمترین با 24 درصد مربوط به سطح پيش نيازهاي برنامه¬ريزي مشخص شده است. به منظور ظرفیت¬سازی و زمینه¬سازیها و جلوگیری از موازی¬کاریها، مهندسی بالادستی (فراقوه¬ای) هم¬کنشی سیاست¬پژوهی و نظارت¬پژوهی در سیاستگذاری¬های توسعه کشور به عنوان نخستین گام در بازنگری نظام برنامه ریزی توسعه در ایران با تاکید بر برنامه هفتم توسعه ضروری است.