شناسایی و اولویت‌بندی چالش‌های نظام بیمه و ضمانت صادرات کشور
محورهای موضوعی :
1 - استادیار، گروه علوم اداری و اقتصاد، دانشکده علوم انسانی و علوم ورزشی، دانشگاه گنبد کاووس (نویسنده مسئول).
کلید واژه: واژه‌های‌کلیدی: صادرات, بیمه, ضمانت, صندوق ضمانت صادرات, رویکرد سه شاخکی (SBC) طبقه بندی موضوعی: G28 , G20, F14 , F10,
چکیده مقاله :
چكيده یکی از اقدامات سیاستی دولت‌ها برای توسعه صادرات، پوشش ریسک¬های سیاسی و تجاری از طریق صدور محصولات بیمه و ضمانت صادرات توسط موسسات اعتبار صادراتی (ECA) است. در ایران این موضوع توسط صندوق ضمانت صادرات ایران انجام می‌شود. شواهد حاکی از آن است که ارزش بیمه‌نامه¬ها و ضمانت¬نامه¬های صادراتی و نیز تعداد صادرکنندگان بهره¬مند از آن پایین است. از اینرو هدف اصلی تحقیق حاضر شناسایی و اولویت‌بندی چالش‌های محصولات بیمه و ضمانت صادرات کشور بر اساس رویکرد سه شاخکی (SBC) است. علاوه بر این، این پژوهش به روش تحلیلی-توصیفی-پیمایشی انجام شده است به طوری که پس از بررسی مطالعات نظری و تجربی و نیز اخذ نظرات خبرگان، چالش‌های اصلی صادرکنندگان در بهره‌مندی از خدمات بیمه و ضمانت صادرات در قالب پرسشنامه‌ای (مشتمل بر 34 مولفه) احصا شد و پس از تایید روایی و پایایی آن، پرسشنامه میان صادرکنندگان منتخب (مشتریان فعلی و سابق صندوق ضمانت) توزیع و به وسیله نرم¬افزار SPSS مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت. نتایج تحلیل حاصل از پرسشنامه بیانگر آن است که چالش¬های صادرکنندگان در بهره‌مندی از خدمات صندوق مشتمل بر سه دسته عوامل محیطی (نظیر فقدان پوشش نوسانات ارز، ریسک بالای کشورهای مقصد صادراتی، اعتبارات تکلیفی دولت و کفایت سرمایه پایین صندوق)، عوامل رفتاری یا عملکردی (محدودیت در صدور ضمانت‌نامه‌های ارزی، ضعف روابط کارگزاری مالی صندوق با همتایان خارجی، عدم وضع حق بیمه ترجیحی، عدم تنوع ابزار بیمه‌ای و فقدان زیرساخت‌های الکترونیکی) و عوامل ساختاری (مشکلات وثیقه، عدم هماهنگی سیاست‌ها میان صندوق ضمانت و بانک توسعه صادرات، عدم وجود یک نقشه ریسک جامع و عدم وجود برنامه بیمه و ضمانت صادرات مخصوص صنایع کوچک و متوسط) می‌باشد. در پایان راهکارهای توسعه خدمات بیمه و ضمانت صادرات بر مبنای سه دسته عوامل مذکور ارائه شده است.
Bagher Adabi Firouzjaee Abstract One of the governments' policy for export development is to cover political and commercial risks through the issuance of export insurance and guarantees products by export credit Agencies (ECA). In Iran, this plan is done by The Export Guarantee Fund of Iran (EGFI). The evidence indicates that the value of export insurance and guarantees product and also the number of exporters benefiting from them are low. Therefore, the main purpose of this study is to identify and prioritize the challenges of export insurance and guarantee products in the country based on the SBC approach. In addition, this study has been carried out by analytical-descriptive-survey method. In this approach after surveying of theoretical and experimental studies and obtaining the opinions of experts, the main challenges of exporters in using of export insurance and guarantee services are collected in the form of a questionnaire (including 34 component). After confirming its validity and reliability, the questionnaire was distributed among the selected exporters (current and former customers of the EGFI) and analyzed by SPSS software. The results of the questionnaire analysis indicate that, the exporters are faced with three types of challenges including content factors (such as the lack of exchange rate coverage, high risk of export destination countries, Obligatory credits of government and low capital adequacy of the fund), behavioral factors (restriction in foreign guarantees issuance, weak financial brokerage relations of the fund with foreign financial institution, lack of preferential insurance premiums, shortage of diversity of insurance instruments and weakness of electronic infrastructure) and structural factors (collateral problems, lack of policy coordination between the guarantee fund and Export Development Bank, lack of a comprehensive online risk map and Absence of export insurance and guarantee program for SME industries). Finally, some policy implication are presented in based on the three categories of factors mentioned.
منابع
- ادبی فیروزجائی، باقر، محرمی بالان، مهدی و هوشمند گهر، سعیده (1401). مقایسه تطبیقی نظام بیمه و ضمانت صادرات ایران با کشورهای منتخب و ارائه پیشنهادهایی برای ایران، بررسی‌های بازرگانی، 20 (117)، 98-81.
- اسماعیل‌پور، ئاسو، اسدزاده، احمد، شکری، مصطفی و ذوالقدر حمید (1396). تحليل تاثير يارانه بيمه صادراتي بر صادرات غير نفتي با استفاده از رگرسيون فازي. پژوهش¬هاي رشد و توسعه اقتصادي، 7 (28): 112-99.
- جعفری دیبا و امینی، منصور (1400). بیمه اعتبار تجاری، به مثابه شیوه¬ای نوین برای مدیریت مخاطرات بازرگانی، نشریه مدیریت کسب و کار بین المللی، 4 (3)، 185-167.
- راسخي سعيد، طهرانچيان اميرمنصور و عالمیان رزا (1396). اثر بيمه صادراتي بر صادرات کشورهاي منتخب، پژوهشنامه بیمه، 32 (2)، 60-41
- سکاران، اوما (1382). روش‌های تحقیق در مدیریت. ترجمه: صائبی، محمد و شیرازی، محمود، انتشارات مؤسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه‌ریزی، تهران.
- صندوق ضمانت صادرات ایران (1401). گزارش فعاليت هيات مديره صندوق ضمانت صادرات ايران به مجمع عمومی صاحبان سهام منتهی به 29 اسفند 1401.
- گرشاسبی، علیرضا و رهنمون پیروج، طیبه (1399). ارائه راهکارهای سیاستی توسعه تأمین مالی صادرات ایران و اولویت‌بندی آن‌ها، فصلنامه علمي مطالعات اقتصاديِ كاربردي ايران، 9 (33)، 197-173.
- گرشاسبی، علیرضا و ادبی، باقر (1401). آسیب شناسی تامین مالی صادرات غیرنفتی کشور با استفاده از رویکرد سه شاخکی (SBC)، مطالعات بین رشته‌ای دانش راهبردی، 12 (46)، 88-61.
- Bartl, Mathias and Krummaker, Simone (2020). Prediction of Claims in Export Credit Finance: A Comparison of Four Machine Learning Techniques. Risks, 8, 22.
- Bern Union Annual Report (2022). International Union of Credit and Investment Insurers Export Credit & Investment Insurance Industry Report 2022, annual report of the export credit and investment business of Berne Union Members, August 2023..
- Blackmon, Pamela. 2017. The Political Economy of Trade Finance: Export Credit Agencies, the Paris Club and the IMF. New York, NY: Routledge.
- Darbellay, A., Bantekas, I., & Stein, M. (2021). Responsible Lending: Export Credit Agencies as Drivers of Human Rights.
- Hopewell, Kristen (2019). How Rising Powers Create Governance Gaps: The Case of Export Credit and the Environment, Global Environmental Politics, 19(1), 34-52.
- Hur, J., & Yoon, H. (2022). The Effect of Public Export Credit Supports on Firm Performance (No. 22/760). School of Economics, University of Bristol, UK.
- Kroeger, T. (2022). Sovereign default and international trade: The mitigating effects of export credit insurance.
- Krummaker, Simone (2020). Export Credit Insurance Markets and Demand. In The Handbook of Global Trade Policy. Edited by Andreas Klasen. Chichester: Wiley & Sons, pp. 536–54.
- Li, H., Bi, G., Song, W., & Yuan, X. (2022). Trade credit insurance: Insuring strategy of the retailer and the manufacturer. International Journal of Production Research, 60(5), 1478-1499.
- Melek, K. A. Y. A., Tunahan, H., & Şimdi, H. (2022). Determinants of the Export of Financial and Insurance & Pension Services. Sosyoekonomi, 30(53), 87-104.
- Polat, Ali, and Yesilyaprak, Mehmet (2017). Export Credit Insurance and Export Performance: An Empirical, Gravity Analysis for Turkey. International Journal of Economics and Finance; Vol. 9, No. 8, 24-12.
- Salcic, Z. (2014). Export Credit Insurances & Guarantees. Palgrave Macmillan: London.
- Shaxzod Otkir og, Y. (2023). World experience of export promotion. Multidisciplinary Journal of Science and Technology, 3(6 (INTERNATIONAL SCIENTIFIC RESEARCHER)), 157-161.
- Van den Berg, M., Van Beveren, I., Lemmers, O., Span, T., & Walker, A. N. (2019). Public export credit insurance in the Netherlands: An input–output approach. The World Economy, 42(9), 2774-2789.