بررسی اقتصادی صنعت سیمان ایران و جهان
محورهای موضوعی : حقوق
عاطفه احمدی
1
*
,
احمد صلاحمنش
2
,
حسن فرزامند
3
,
ابراهیم انواری
4
1 - دانشکده کسب و کار و اقتصاد، دانشگاه خلیج فارس بوشهر
2 - استادیار اقتصاد دانشگاه شهید چمران اهواز
3 - دانشگاه شهید چمران اهواز
4 - دانشیار اقتصاد دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران
کلید واژه: واژه¬هاي کليدي: سیمان, تولید, صادرات, قیمت, حمل و نقل و ساختار بازار,
چکیده مقاله :
صنعت سیمان یکی از صنایع بسیار مهم، پرشتاب و تأثیرگذار در توسعه و رشد صنعتی هر کشور محسوب می‌شود. در پژوهش حاضر با هدف شناخت دقیق¬تر بازار سیمان ایران در راستای رسیدن به اهداف اصل 44 قانون اساسی ایران با استفاده از روش تحلیلی و کمی به بررسی وضعیت اقتصادی سیمان در حوزه¬های مختلف از جمله ساختار بازار آن در ایران و جهان در دوره زمانی 1399-1382 پرداخته شده است. نتایج حاصل شده در ایران نشان داده است ظرفیت تولید سیمان دارای روند رو به رشد و مازاد عرضه نسبت به تقاضا است. کشورهای عراق، افغانستان، کویت مهم¬ترین بازارهای هدف صادراتی سیمان ایران تاکنون بوده¬اند. تعیین قیمت سیمان از طریق بورس کالا موجب حذف چالش¬های موجود شده است. صنعت سيمان از جمله صنايع انرژي¬بر است که از میان انرژی¬های مختلف بیشترین سهم مصرف مازوت دارد. بنگاه¬های تولیدی جهت مدیریت هزینه عمدتاً در نقاط مرزی و نزدیک به مواد اولیه تولیدی استقرار یافته¬اند و محصول خود را به نزدیک¬ترین بازار هدف خود صادر می¬کنند. نتایج محاسبات شاخص تمرکز هرفیندال – هیرشمن با استفاده از اطلاعات 36 بنگاه فعال و عضو بورس در ایران در ایران نشان داد این صنعت بدون لحاظ اثر مالکیت دارای ساختار رقابت انحصاری و با لحاظ اثر مالکیت دارای ساختار انحصار چند جانبه است. ساختار طرف صادرات و واردات این صنعت در بازارهای جهاني نیز دارای ساختار رقابت انحصاری است.
The cement industry is considered one of the most important, fast-moving and influential industries in the industrial development and growth of any country. In the current research, the aim of more precisely knowing the cement market of Iran in order to achieve the goals of principle 44 of the constitution of Iran using analytical and quantitative methods, the economic situation of cement in various fields including its market structure in Iran and the world in the period of 2012-2018 has been investigated. The results obtained in Iran have shown that the cement production capacity has a growing trend and an excess of supply compared to demand. The countries of Iraq, Afghanistan, and Kuwait have been the most important target markets for Iran's cement exports so far. Determining the price of cement through the commodity exchange has removed the existing challenges. The cement industry is one of the energy-intensive industries, which has the largest consumption of fuel oil (furnace oil) among the different energies compared to all industries. the production companies in order to manage costs are mainly located in the border points and close to the production raw materials and they export their products to the nearest target market. The results of Herfindahl-Hirschman concentration index calculations, by information of 36 active companies and members of the stock exchange in Iran, showed that this industry has a monopolistic competition structure regardless of the ownership effect, and a multilateral monopoly structure in terms of the ownership effect. The structure of the export and import side of this industry in global markets also has a structure of monopolistic competition.
- احمدی، رضا و کریمی، ادیبه (1394). تحلیل آماری میزان تولید، مصرف و تجارت جهانی صنعت سیمان ایران در مقایسه با کشورهای صاحب این صنعت در جهان. مجله¬ي بررسي¬هاي آمار رسمي ايران، 1، 118-107.
- اسد بیگی، سارا (1389). تنظيم بازار سيمان خاكستري در سال 1389. فصلنامه پژوهشنامه بازرگانی، 6، 185-212.
- اسماعیلی پور ماسوله، الهام (1394). اثر ركود اقتصادي بر صنعت سيمان و راه¬هاي برون¬رفت از آن. ماهنامه علمی تخصصی فن آوری سیمان، 90، 47-41.
- اصل روستا، حامد و آزاد، ناصر (1398). عوامل مؤثر بر قيمت گذاري در صنعت سيمان. فصلنامه پژوهش¬هاي جديد در مديريت و حسابداري، 27، 132-119.
- بخشي، لطفعلي (1382). اندازه گيري تمركز در صنعت سيمان ايران. فصلنامه پژوهش¬نامه بازرگاني، (26)7، 96-75.
- بیدآباد، بیژن (1384). اقتصاد سیمان ایران و جهان. تهران: موسسه فرهنگی هنري گیتی.
- تمجیدی، مارال (1395). مروری بر روش¬های توزیع سیمان. ماهنامه فن¬آوری سیمان، 94، 67-57.
- چهرگانی، حسین (1397). تولید، توزیع و قیمت سیمان. ماهنامه فن¬آوری سیمان، 120، 123-98.
- حسینی، سید شمس الدین و دودانگه، سمیه (1389). بررسی ساختار و هزینه‌های اجتماعی در صنعت سیمان؛ مورد اقتصاد ایران. فصلنامه اقتصاد کاربردی، (1)1، 110-81.
- سهیلی، کیومرث (1388). برآورد تقاضاي نهايي انرژي در صنعت سيمان با بكارگيري مدل ارزيابي تقاضاي انرژي. نشريه انرژي ايران، (3)12، 58-47.
- عباسی، محسن. (1393). گزارش جامع صنعت سیمان. طرح پژوهشی انجمن صنفی کارفرمایان صنعت سیمان. تهران.
- مرکز پژوهش¬های مجلس شورای اسلامی ایران (1397). آسیب شناسی مشکلات ساختاری صنعت سیمان کشور. دفتر مطالعات اقتصادی، تهران.
- مرکز پژوهش¬های مجلس شورای اسلامی ایران (1400). بررسی مشکلات ساختاری صنعت سیمان و دلايل آشفتگی بازار در هفته¬های اخیر. دفتر مطالعات اقتصادی، تهران.
- وزارت صنعت، معدن و تجارت (1396). گزارش ادواری محصولات منتخب شماره 5: سیمان. معاونت طرح و برنامه، دفتر آمار فراوری داده¬ها، تهران.
- International Cement Review. (2022). The Global Cement Report, 14th Edition, Retrieved from
https://www.cemnet.com
- Lim, C., Jung, E., Lee, S., Jang, C., & Shin, K.N. (2020). Global Trend of Cement Production and Utilization of Circular Resource, Energy Engineering, 29(3), 57-63.
- Maddala, G.S, Dobson. S., Miller, E. (1995). Microeconomics, The Regulation of Monopoly, 189-195,
- Sharma, M.K. (2020). The Changing Structure of the Cement Industry of India, American International Journal of Contemporary Research, 10(1). 76-90.
- Shephard, W.G. (1990). The Economics of Industrial, Organization. Prentice HALL.
- Tsekouras, K., & Skuras, D. (2005). Productive efficiency and exports: an examination of alternative hypotheses for the Greek cement industry, Applied Economics, 37(3), 279-291.
- Vasquez, B., & Corrales, S. (2017). The Cement Industry in Mexico: An Analysis of its Determinants, Problemas del desarrollo, 48(188), 113-138.
- www.tccim.ir.
- www.statista.com.
- www.cementassociation.ir.
- www.trademap.org