کد مقاله : tscr-49716 بازدید : 182 صفحه: 184 - 209

نوع مقاله: پژوهشی

ارائه الگوی مفهومی هوشمندی رقابتی در هتل¬ها و صنعت هتل‎داری (مورد مطالعه: هتل‎های استان آذربایجان شرقی)

محورهای موضوعی :

امید روحانی ¹ , سیروس فخیمی آذر ^{2
*} , منیژه دیزجی ³

1 - دانشجوی دکتری، گروه مدیریت، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلام ی، تبریز، ایران،
2 - استادیار گروه مدیریت، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران
3 - دانشیار، گروه اقتصاد، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلام ی، تبریز، ایران،

تاریخ دریافت : 1402/10/10 تاریخ پذیرش : 1402/10/23 تاریخ انتشار : 1403/12/26

کلید واژه: واژه‌هاي كليدي: پیامدهای هوشمندی رقابتی, پیشران‎های هوش رقابتی, راهبردها, داده بنیاد, صنعت هتل‎داری.,

چکیده مقاله :

زمینه و هدف: هوش رقابتی، با جمع‎آوری و استفاده از اطلاعات در مورد رقبا، مشتریان، تأمین‎کنندگان و صنایع رقیب، توان پشتیبانی از فرایند تصمیم‎گیری برای افزایش رقابت سازمانی را دارد. هدف پژوهش، طراحي و تدوين الگوی مفهومي هوش رقابتی در واحدهای اقامتی و صنعت هتل‎داری است. روش: پژوهش حاضر از لحاظ هدف توسعه‎ای-کاربردی بوده و به روش داده بنیاد با رویکرد استراس کوربین انجام شده است. مشارکت‎کنندگان این پژوهش، کليه مدیران هتل‎های 5، 4 و 3 ستاره تاپ استان آذربایجان شرقی و اعضای هیئت علمی دانشگاه بودند. روش گردآوری داده‎ها، مصاحبه نیمه ساختار یافته بوده و برای تحلیل داده‌ها از نرم افزار مکس کیو دی ای استفاده شده است. یافته‎ها: الگوی مفهومی نشان داد که عوامل علّی مؤثر بر ایجاد هوش رقابتی در صنعت هتل‎داری،عبارت از "دیده‎بانی هتل‎ها، مدیریت ارتباط مشتریان و نیازسنجی" بوده و نتایج حاصل از کدگذاری انتخابی نشان داد که عوامل "ایجاد فرایند سیستماتیک در مدیریت هتل" و "کاهش تقابل و ایجاد هم افزایی" به عنوان مقوله محوری محسوب می¬¬گردند. نتیجه‎گیری: پیاده¬سازی و استفاده متعاقب از هوشمندی رقابتی در صنعت گردشگری، سبب رشد در موقعیت رقابتی تجارت می‎شود که این امر نیازمند توجه به عوامل موثر شناسایی شده است.

چکیده انگلیسی:

Omid Rouhani Sirus FakhimiAzar Monireh Dizaji Abstract Background/Objective: competitive intelligence, by collecting and using information about competitors, customers, suppliers and competing industries, has the ability to support the decision-making process to increase organizational competitiveness. The purpose of the research is to design and compile a conceptual model of competitive intelligence in accommodation units and the hotel industry. Method: The current research is developmental-applicative in terms of its purpose and was conducted using the foundation data method with the Strauss-Corbin approach. The participants of this research were all the managers of 5, 4 and 3 star hotels in East Azarbaijan province and university faculty members. The method of data collection was semi-structured interview. MaXQDA software was used for data analysis. Findings: The conceptual model showed that the causal factors affecting the creation of competitive intelligence in the hotel industry are hotel monitoring, customer relationship management, and needs assessment. The results of the selective coding showed that the factor of creating a systematic process in hotel management and reducing confrontation and creating synergy are the central categories. Conclusion: The implementation and use of competitive intelligence in the tourism industry causes growth in the competitive position of business, which requires attention to the identified effective factors.

منابع و مأخذ:

- اسگندری، کریم؛ رمضانی، مجتبی؛ رستم زاده، رضا و عرفای جمشیدی، شادی (1400). هوش رقابتی. نشر دانشگاه آزاد اسلامی.
- اسلامی مرزنکلاته، محمد مهدی؛ شجاعی، وحید؛ حامی، محمد (1400). طراحی مدل توسعه مزیت رقابتی در صنعت گردشگری ورزشی شمال کشور. پژوهشنامه مدیریت ورزشی و رفتار حرکتی، 17دوره 17، شماره 34، 99-118.
- ارغا، منور و شیری، قاسمعلی (1396). بررسی عوامل موثر بر گسترش و استفاده از خدمات الکترونیک در صنعت گردشگری استان ایلام. فصلنامه مطالعات عمران شهری، دوره 1، شماره 2، 61-90.
- ایران زاده، سلیمان؛ فخیمی آذر، سیروس؛ جداری سفیدگری، ایوب (1394). بررسی تاثیر مولفه‎های مدیریت دانش بر بهره‎وری نیروی انسانی با استفاده از روش تحلیل عاملی در موسسات مالی و اعتباری شهرستان تبریز. مدیریت بهره‎وری، دوره 9، شماره 33، 27-45.
- بوداقي خواجه نوبر، حسين؛ اسكندري، كريم؛ رستم زاد، رضا (1395). بررسي رابطه هوش رقابتي مديران با نوين سازي صنايع کوچک، مديريت بهره وري (فراسوي مديريت)، دوره 10، شماره 37، 81-106.
- جامی پور، مونا؛ رحمتی، الهام؛ حسین زاده، مهناز؛ طاهری، غزاله (1398). طراحی چارچوب کسب هوشمندی رقابتی 0/2 با بهره‌گیری از روش بهترین ـ بدترین (BWM). مدیریت بازرگانی، دوره 11، شماره 3، 651-676.
- درگی، پرویز (1399). هوشمندی رقابتی و هوشمندی بازاریابی. انتشارات بازاریابی.
- ریاضی نیا، سمیه؛ دیزجی، منیره (1398). مدل‎بندی تاثیر نوآوری بر شاخص توسعه انسانی در کشورهای توسعه یافته. فصلنامه مدلسازی اقتصادسنجی، دوره 4، شماره 2، 53-75.
- علوی متین، یعقوب؛ طلوعی اشلقی، عباس (1394). سنجش توانمندی تکنولوژی صنایع استان آذربایجان شرقی و ارائه الگوی مناسب جهت بهبود و ارتقای تکنولوژی. مدیریت بهره‎وری، دوره 9، شماره 35، 151-171.
- قدرتی، اکبر؛ رمضانی، مجتبی؛ بهلولی، نادر؛ سنگی نورپور، عباسقلی؛ عوی متین، یعقوب (1400). شناسایی پیامدهای مسئولیت‎پذیری اجتماعی سازمان (CSR) بر روی کارکنان با روش فراتحلیل. مدیریت منابع انسانی پایدار، دوره 3، شماره 4، 145-174.
- نظرپوری، امیرهوشنگ؛ محمدیاری، زهره؛ بیرانوند، نسا (1401). بررسی تأثیر داشبورد بازاریابی بر رقابت‌پذیری سازمانی با تبیین نقش میانجی حافظۀ بازاریابی و هوشمندی رقابتی. نشریه تحقیقات بازاریابی نوین، دوره 2، شماره 1، 43-68.
- یوسفی، حمیدرضا؛ مستقیمی، محمودرضا؛ نصیری، مجید؛ گرجی، محمدباقر (1400). طراحی مدل هوشمندی رقابتی با رویکرد ترکیبی مدل‌یابی ساختاری تفسیری– دلفی فازی (مطالعه موردی: شرکت‌های کارآفرین صنایع غذایی استان تهران). راهبردهای کارآفرینی در کشاورزی، دوره 8، شماره 15، 76-88.
- یوسفی، حمیدرضا؛ مستقیمی، محمودرضا؛ نصیری، مجید و گرجی، محمدباقر (1398). تحلیل عوامل مؤثر بر هوشمندی رقابتی در شرکت‌های کارآفرین صنایع غذایی استان تهران. مطالعات کارآفرینی و توسعه پایدار کشاورزی، دوره 6، شماره 4، 103-122.

- Ang, L. (2021). Principles of integrated marketing communications. Cambridge University Press.
- Ali, B. J., & Anwar, G. (2021). Measuring competitive intelligence Network and its role on Business Performance. International Journal of English Literature and Social Sciences, 6(2), 329-345 .
- Blue, D., & Baffour-Awuah, E. (2020). Systems for Customer Relationship Management and its Challenges. International Journal of Advanced Trends in Computer Science and Engineering, 9(1.2), 160-166.
- Calof, J., Arcos, R., & Sewdass, N. (2018). Competitive intelligence practices of European firms. Technology Analysis & Strategic Management, 30(6), 658-671 ..
- Casado Salguero, G., Fernández Gámez, M. Á., Aldeanueva Fernández, I., & Ruíz Palomo, D. (2019). Competitive intelligence and sustainable competitive advantage in the hotel industry. Sustainability , 11(6): 1597..
- Cavallo, A., Sanasi, S., Ghezzi, A., & Rangone, A. (2020). Competitive intelligence and strategy formulation: connecting the dots. Competitiveness Review: An International Business Journal , 31(2), 250-275.
- Dewi, M. V. K., & Darma, G. S. (2019). The Role of Marketing & Competitive Intelligence In Industrial Revolution 4.0. Jurnal Manajemen Bisnis, 16(1), 1-12.
- Duan, Y., Cao, G., & Edwards, J. S. (2020). Understanding the impact of business analytics on innovation. European Journal of Operational Research. 281(3), 673-686.
- Hossain, M. S., Hussain, K., Kannan, S., & Nair, S. K. K. R. (2021). Determinants of sustainable competitive advantage from resource-based view: implications for hotel industry. Journal of Hospitality and Tourism Insights.5(1), 79-98.
- Hristovski, R., & Balagué, N. (2020). Theory of cooperative-competitive intelligence: principles, research directions, and applications. Frontiers in Psychology. 11, 2220.
- Juanamasta, I. G., Wati, N. M. N., Hendrawati, E., Wahyuni, W., Pramudianti, M., Wisnujati, N. S & Umanailo, M. C. B. (2019). The role of customer service through customer relationship management (Crm) to increase customer loyalty and good image. International Journal of Scientific and Technology Research. 8(10), 2004-2007.
- Köseoglu, M. A., Mehraliyev, F., Altin, M., & Okumus, F. (2020). Competitor intelligence and analysis (CIA) model and online reviews: integrating big data text mining with network analysis for strategic analysis. Tourism Review, 76(3), 529-552.
- Köseoglu, M. A., Chan, E. S., Okumus, F., & Altin, M. (2019). How do hotels operationalize their competitive intelligence efforts into their management processes? Proposing a holistic model. International Journal of Hospitality Management, 83, 283-292
- Kumar, S., Kar, A. K., & Ilavarasan, P. V. (2021). Applications of text mining in services management: A systematic literature review. International Journal of Information Management Data Insights. 1(1), 100008.
- López-Robles, J. R., Otegi-Olaso, J. R., Porto-Gómez, I., Gamboa-Rosales, H., & Gamboa-Rosales, N. K. (2020). Understanding the intellectual structure and evolution of Competitive Intelligence: A bibliometric analysis from 1984 to 2017. Technology analysis & strategic management,. 32(5), 604-619.
- Markovich, A., Efrat, K., Raban, D. R., & Souchon, A. L. (2019). Competitive intelligence embeddedness: Drivers and performance consequences. European Management Journal, 37(6), 708-718.
- McLeana, L., & Woodsb, L. A. (2019). Competitive intelligence capabilities. Procedia: Social and Behavioral Sciences, 110, 669-677.
- Nelson, C. A., Walsh, M. F., & Cui, A. P. (2020). The role of analytical CRM on salesperson use of competitive intelligence. Journal of Business & Industrial Marketing. 35(12), 2127-2137.
- Oraee, N. (2022). Identifying the information behavior in competitive intelligence process: a paradigm model for medical sciences universities. Aslib Journal of Information Management. 75(4), 708-729.
- Pellissier, R., & Nenzhelele, T. E. (2013). Towards a universal competitive intelligence process model. South African Journal of Information Management, 15(2), 1-7.
- Primc, Ž. (2021). The Use of Tools for Obtaining Data From Publicly Accessible Sources for the Purpose of Competitive Intelligence in Enterprises. Varstvoslovje, 23(4), 425-446.
- Rangriz, H., & Bayrami Shahrivar, Z. (2019). The impact of E-CRM on customer loyalty using data mining techniques. BI Management Studie,. 7(27), 175-205.
- Ranjan, J., & Foropon, C. (2021). Big data analytics in building the competitive intelligence of organizations. International Journal of Information Management, 56, 102231.
- Sahin, M., & Bisson, C. (2021). A competitive intelligence practices typology in an airline company in Turkey. Journal of the Knowledge Economy, 12(2), 899-922.
- Shujahat, M., Hussain, S., Javed, S., Malik, M. I., Thurasamy, R., & Ali, J. (2017). Strategic management model with lens of knowledge management and competitive intelligence: A review approach. VINE Journal of Information and Knowledge Management Systems. 47(1):55-93
- Stoyanova, T., & Angelova, M. (2018). Impact of the internal factors on the competitiveness of business organizations. In 2018 International Conference on High Technology for Sustainable Development (HiTech), (pp. 1-3). IEEE.
- Sun, Z., Sun, L., & Strang, K. (2018). Big data analytics services for enhancing business intelligence. Journal of Computer Information Systems, 58(2), 162-169.
- Wani, M. A., & Jabin, S. (2018). Big data: issues, challenges, and techniques in business intelligence. In Big data analytics. (pp. 613-628). Springer, Singapore.

متن کامل:

مكانيزم پاسخگويي

فصلنامه راهبرد توسعه/ سال بیستم/ شماره 3 (پیاپی79)/ پاییز 1403/ 209-184

Quarterly Journal of Development Strategy, 2024, Vol. 20, No.3 (79), 184-209

ارائه الگوی مفهومی هوشمندی رقابتی در

هتلها و صنعت هتل‎داری

(مورد مطالعه: هتل‎های استان آذربایجان شرقی)

امید روحانی¹

سیروس فخیمی آذر²

منیره دیزجی³

(تاريخ دريافت10/10/1402 ـ تاريخ تصويب 23/10/1402)

نوع مقاله: علمی پژوهشی

چكيده

روش: پژوهش حاضر از لحاظ هدف توسعه‎ای-کاربردی بوده و به روش داده بنیاد با رویکرد استراس کوربین انجام شده است. مشارکت‎کنندگان این پژوهش، کليه مدیران هتل‎های 5، 4 و 3 ستاره تاپ استان آذربایجان شرقی و اعضای هیئت علمی دانشگاه بودند. روش گردآوری داده‎ها، مصاحبه نیمه ساختار یافته بوده و برای تحلیل داده‌ها از نرم افزار مکس کیو دی ای استفاده شده است.

یافته‎ها: الگوی مفهومی نشان داد که عوامل علّی مؤثر بر ایجاد هوش رقابتی در صنعت هتل‎داری،عبارت از "دیده‎بانی هتل‎ها، مدیریت ارتباط مشتریان و نیازسنجی" بوده و نتایج حاصل از کدگذاری انتخابی نشان داد که عوامل "ایجاد فرایند سیستماتیک در مدیریت هتل" و "کاهش تقابل و ایجاد هم افزایی" به عنوان مقوله محوری محسوب میگردند.

نتیجه‎گیری: پیادهسازی و استفاده متعاقب از هوشمندی رقابتی در صنعت گردشگری، سبب رشد در موقعیت رقابتی تجارت می‎شود که این امر نیازمند توجه به عوامل موثر شناسایی شده است.

واژه‌هاي كليدي: پیامدهای هوشمندی رقابتی، پیشران‎های هوش رقابتی، راهبردها، داده بنیاد، صنعت هتل‎داری.

طبقه بندی JEL: M14.M31

1. مقدمه

امروزه، ایجاد تغییرات تأثیرگذار و تحولی در فضای کسب و کار به واسطه ورود روزافزون رقبای جدید، ارائه محصولات و خدمات نوین از طرف رقبای فعلی، یکی از اصلی‎ترین چالش‎های سازمان‎ها محسوب می‎شود (استویانوا و آنگلوا ⁴، 2018). از طرفی، گردشگری، به عنوان یکی از مهم‌ترین فعالیت‎های انسانی در عصر حاضر، تغییرات شگرفی در سیمای زمین، اوضاع سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، منش و روش زندگی انسان‎ها به وجود آورده است؛ لذا ایجاد مزیت رقابتی در واحدهای ارائه دهنده خدمات گردشگری، همچون ویژگی خدمات، به روزرسانی، قیمت‎گذاری یا انتخاب استراتژی، احتمال دارد تداوم نداشته باشد، به طوری‎که حتی یک عامل نامشهود نیز می‎تواند نقش کلیدی در این پروسه ایفا نماید. واحدهای تجاری، خدماتی و سازمان‎ها برای مقابله با این موضوع و ارائه راهکار مناسب، می‎بایست به فرصت‎ها، چالش‎ها، خطرات و محدودیت‎های ناشی از محیط خارجی پاسخ دهند (دوان، سائو و ادواردز⁵، 2020). از طرفی، فراواني اطلاعات در دنياي امروز موجب شده تا بجای جمع‌آوري هر چه بيشتر اطلاعات، تمرکز بر بهره‌گيري از اطلاعات و تبديل آن به هوشمندي كاربردي جهت هدايت تصميم‌گيري‌هاي سازماني باشد (رنجام، و فاروپان⁶، 2021). در این راستا و با عنایت به اینکه صنعت گردشگری، یکی از رقابتی‎ترین صنایع دنیا محسوب می‎گردد و شرکت‎های خدمات گردشگری به‎صورت پیوسته و روزافزون وارد این عرصه از رقابت می‏گردند؛ لذا جهت ماندن در گردونه رقابت و افزایش مشتریان، مدیران ارشد این واحدها، می‎توانند با کمک گرفتن از عوامل ایجاد مزیت رقابتی، از نظر خدمات و تغییر الگوی رفتار مسافران و گردشگران، رضایت‎مندی آن‎ها را افزایش دهند و امکان درآمد بيشتر را برای صنعت هتل‎داری فراهم نمایند و با بالا بردن کیفیت خدمات، به لحاظ موقعیتی مزیت رقابتی کسب نمایند. در همین راستا، اين مطالعه، تلاشی براي بررسی شيوههاي هوش رقابتی مورد استفاده مديران و يا سرپرستان و همچنين، توسعه و ارائه الگويی، جهت سنجش و ايجاد هوشمندي رقابتی در هتلهاي تراز اول، بوتيک هتلها، اماکن بومگردي بوده است.

2. مبانی نظری

هوشمندی رقابتی⁷ (CI)، به عنوان فرآيند نمايش محيط رقابتي، تمام مديران ارشد سازمان را قادر به اتخاذ تصميم‌هاي آگاهانه در زمينه تحقيق و توسعه بازاريابي (R&D⁸) و تاكتيك‌هاي سرمايه‌گذاري تا استراتژي‌هاي بلندمدت مي‌كند. هوشمندی رقابتی به عنوان یکی از مولفه‎های هوش تجاری درصدد کسب مزیت استراتژیك است و بر اساس تعریف لابراتوار جی تی لب⁹ تحت نظر دانشکده مدیریت فرانسه، «هوش رقابتی هنرِ يافتن، جمع‌آوري، فرآوري و ذخيره‌‌سازي اطلاعات و فناوری‎ها، به‌منظور دسترسي و استفاده کارکنان در تمام سطوح سازمان است تا ضمن شكل‌ دادن به آينده سازمان، از موقعيت موجود نيز در قبال تهديدات رقابتي نیز حمايت كند» (کالوف، آرکوس و سوداس¹⁰، 2018). هوش رقابتي مؤثر، شامل فرایند پیوسته جمع‌آوري قانوني و اخلاقي اطلاعات و انتقال كنترل شده هوش عملياتي به تصميم‌گيران است (کالوف و همکاران، 2018). بن‌گيلاد¹¹ يكي از نظریه‎پردازهای هوشمندي معتقد است: «هوشمندي رقابتي، به مجموعه شناخت يك شركت از محيطي كه در آن رقابت مي‌كند و در اختيار دارد، اطلاق می‎شود و حاصل آنالیز تعداد بي‎شمار از اطلاعاتي است كه روزانه شركت را بمباران مي‌كند. در پرتو اين دانش؛ تصاویر كامل از وضعيت فعلي و آينده صحنه رقابت پيشروي مديران قرار مي‌گيرد تا بتوانند بهتر تصميم‌گيري كنند» (لوپز-روبلس و همکاران¹²، 2020). لئونارد فالد¹³، هوشمندي رقابتي را سيگنال‌هاي هشدار دهنده در مورد فرصت‌ها و تهديدها تعریف می‎کند و معتقد است هوشمندي رقابتي جاسوسي يا دزدي اطلاعات نيست (مک لین و وودزب¹⁴، 2019). به زعم كاهانر¹⁵، بايد بين اطلاعات و هوشمندي تفاوت قائل شد؛ اطلاعات، متناظر با واقعيات، شامل اعداد، آمار و داده‌هاي طبقه‌بندي شده درباره مصاديق گوناگون است؛ اما هوشمندي، اطلاعات تحليل شده، است. مديران براي فرآيند تصميم‌گيري به هوشمندي نیاز دارند نه اطلاعات. برخلاف مديريت دانش كه روي عوامل داخلي تمرکز دارند، هوشمندي رقابتي بر اتفاقات و رويدادهاي خارجي متمركز است. يكي از اهداف كليدي در هوشمندي رقابتي، هشدار به موقع است كه به تصميم‌گيران اجازه مي‌دهد، اهدافي را دنبال كنند كه موجب حفظ مزيت رقابتي آن‎ها شود (درگی، 1399). ابعاد هوش رقابتي در حالت کلی شامل چهار بعد اصلی آگاهی از وضعيت بازار¹⁶، وضعيت رقبا¹⁷، فناوري و تكنيك¹⁸ و راهبردي اجتماعي¹⁹ است (کوش اوغلو و همکاران²⁰، 2020)؛ لذا در بازارِ هوشمند امروزی، اطلاعات خريداران، توزيع ‎کنندگان، تأمين‎كنندگان، پيمانكاران، نوآوري‎ها، توسعه‎ی محصولات، خدمات، مشتريان و شركا، گردآوري و مورد تجزيه و تحليل قرار مي‎گيرد (کومار، کار و ایلاواراسان²¹، 2021)؛ به طوری‎که عملكرد خوب در هر يك از اين حوزه‎ها، به افزايش اثربخشي سازمان‎هاي كوچك و متوسط منجر مي شود. به عبارت بهتر، ظرفیت به کارگیری و آزادسازی پتانسیل ابزارها و تکنیک‌های کلان داده به عنوان دو بازوی اصلی هدایت موفقیت‌آمیز هوش رقابتی، منجر به اتخاذ و اجرای استراتژی‌های هوشمندی رقابتی می‎شود ( رنجان و فاروپان، 2021).

در بررسی خلا تحقیقاتی در زمینه بررسی هوشمندی رقابتی در شرکت‎های خدمات گردشگری و هتل‎ها، پژوهشگران مختلف، مدل‎های گوناگونی در راستای تعیین فرایند هوشمندی رقابتی در سازمان‎های دیگر، ارائه داده‎اند (اورعی²²، 2022؛ ساهین و بیسون²³، 2021). پلیزیر و ننژله²⁴ (2013) در پژوهشی با عنوان «به سمت مدل جهانی فرآیند هوش رقابتی: تحقیقات دست اول»، در پی رسیدن به به یک مدل فرایند هوش رقابتی، از طریق بررسی ادبیات موجود مربوط به هوش رقابتی، بررسی اهداف شناسایی و تجزیه و تحلیل مدل‎های فرایند هوش رقابتی، به این نتیجه رسیدند که بین تجزیه و تحلیل اطلاعات و مراحل پردازش اطلاعات در هوشمندی رقابتی، سردرگمی وجود دارد و در بسیاری از موارد، مشاهده نمودند که در اکثر مواقع، فرایند اطلاعات با تجزیه و تحلیل اطلاعات اشتباه گرفته می‎شود و همچنین ضبط و ذخیره اطلاعات بدون مرتب‎سازی شکل می‎گیرد و از این منظر، شکافی در فرایند هوشمندی رقابتی در میان شرکت‎ها وجود دارد. شوجاهات و همکاران²⁵( 2017) در تحقیقی مروری به ارائه مدل مدیریت استراتژی مبتنی بر مدیریت دانش و هوش رقابتی پرداخت. در پژوهش آن‎ها به کسب مزیت رقابتی بر اساس دانش و منابع اطلاعاتی تاکید گردید. به علاوه کوش اوغلو و همکاران²⁶ (2019) در پژوهشی به بررسی اطلاعات رقابتی هتل‎ها واقع در هنگ کنگ را جهت عملیاتی نمودن فرایندهای مدیریتی مورد بررسی قرار دادند. در واقع، هدف مطالعه آن‎ها، بررسی شیوه‎های استفاده از هوشمندی رقابتی در میان مدیران میانی و یا سرپرستان هتل‎ها بود تا بتواند مدیران و پژوهشگران آینده را راهنمایی کند. با این وجود در تحقیق آن‎ها مدلی جامع که برایند و پیشایند حاصل از اجرای فرایند هوش رقابتی در هتل‎ها باشد، ارائه نشد و صرفا به بررسی اجزای «استخر هوش رقابتی²⁷» پرداخت. از نظر آن‎ها، مطالعات آینده باید بر درک چگونگی انتخاب ویژگی‎های مختلف روش‎های هوش رقابتی و نحوه تأثیرگذاری انتخاب‎های هوشمندی رقابتی بر تصمیمات و عملکرد آن ویژگی‎ها متمرکز باشد (کوش اوغلو و همکاران، 2019). مرور مطالعات دیگر نیز نشان می‎دهد که در زمینه ارائه مدل مفهومی هوش رقابتی به صورت اختصاصی برای صنعت هتلداری، خلا وجود دارد و تاکنون پژوهشی اختصاصی در زمینه ارائه الگویی کامل و جامع که بتواند با زوایای کامل هوشمندی رقابتی را در تاسیسات و موسسات ارائه‎دهنده خدمات گردشگری در صنعت توریسم نشان دهد، انجام نگردیده است، این پژوهش به لحاظ موضوعی، سازمان اجرا شونده و به لحاظ قلمرو مکانی دارای نوآوری می‎باشد. در جدول شماره (1) مروری بر تحقیقات انجام گرفته در زمینه هوشمندی رقابتی در سال‎های اخیر در داخل و خارج کشور صورت گرفته است.

جدول شماره (1)- مروری بر تحقیقات مرتبط

نویسنده	موضوع	یافته
اورعی (2022)	شناسایی رفتار اطلاعاتی در فرآیند هوش رقابتی: مدلی پارادایم برای دانشگاه های علوم پزشکی	هدف از کسب اطلاعات در فرآیند هوش رقابتی، رفع نیازهای اطلاعاتی سازمانی و فردی به صورت فعال و غیرفعال است.
حسین و همکاران (2021)	عوامل تعیین کننده مزیت رقابتی پایدار از دیدگاه مبتنی بر منابع: پیامدها برای صنعت هتلداری	ظرفیت جذب، فرهنگ تیمی و آگاهی از هوش رقابتی تأثیر قابل توجهی بر انعطاف پذیری استراتژیک و مزیت رقابتی پایدار دارد.
ساهین و بیسون (2021)	یک نوع شناسی شیوه های هوش رقابتی در یک شرکت هواپیمایی در ترکیه	در شش رشته مدل که عبارتند از نگرش، جمع‌آوری، استفاده، مکان، پشتیبانی فن‌آوری و پشتیبانی فناوری اطلاعات، بهبودهایی انجام گیرد.
رنجان و فاروپان (2021)	تجزیه و تحلیل داده های بزرگ در ایجاد هوش رقابتی سازمان ها	ایجاد زمینه‎ای برای توسعه چارچوب‎های کلان داده و مدل‎های فرآیند برای CI در سازمان ها فراهم گردید.
نلسون ،والش و سیو²⁸ (2020)	نقش CRM تحلیلی بر استفاده فروشنده از هوش رقابتی	از طریق تأیید اهمیت CRM تحلیلی بر رفتار استفاده از اطلاعات فروشنده با استفاده از چارچوب انگیزه، فرصت و توانایی می‎توان ارائه داد.
دوی و دارما²⁹ (2019)	نقش بازاریابی و هوش رقابتی در انقلاب صنعتی	فرایند هوش رقابتی مبتنی بر شناسایی نیازها و رویکرد مشارکتی شناسایی شد. مدیریت استعداد توانایی انطباق با تغییرات را میسر می‎سازد.
مارکوویچ و همکاران³⁰ (2019)	تعبیه هوش رقابتی: محرک ها و پیامدهای عملکرد	هوشمندی رقابتی مبتنی بر وب بر عملکرد سازمانی تاثیر مثبت دارد، در حالی که CI به تنهایی تاثیر مستقیم ندارد.
کاسادو و همکاران³¹ (2019)	هوش رقابتی و مزیت رقابتی پایدار در صنعت هتلداری	ویژگی‌های محیطی و سازمانی بر تلاش CI تأثیر می‌گذارد و به نوبه خود، تلاش CI بر استفاده از CI تأثیر می‌گذارد.
نظرپوری و همکاران (1401)	بررسی تأثیر داشبورد بازاریابی بر رقابت‌پذیری سازمانی با تبیین نقش میانجی حافظۀ بازاریابی و هوشمندی رقابتی	مؤلفه‌های داشبورد بازاریابی، حافظۀ بازاریابی و هوشمندی رقابتی هرکدام به‌تفکیک اثر مثبت و معناداری بر رقابت‌پذیری سازمانی دارد.
اسلامی، شجاعی و حامی (1400)	طراحی مدل توسعه مزیت رقابتی در صنعت گردشگری ورزشی شمال کشور	منابع رقابتی و استراتژی رقابتی بر قابلیت رقابتی تاثیر دارد و قابلیت رقابتی بر مزیت رقابتی موثر است.
یوسفی . همکاران (1400)	طراحی مدل هوشمندی رقابتی با رویکرد ترکیبی مدلیابی ساختاری-تفسیری –دلفی فازی	سه سطح مؤلفه‌ها به عنوان زیربنای هوشمندی رقابتی در صنایع غذایی، مؤلفه‌های نهادی و اجتماعی، مؤلفه‌ رقبا و مؤلفه‌های استراتژیک، تکنولوژی و بازار هستند.
یوسفی و همکاران (1398)	تحلیل عوامل مؤثر بر هوشمندی رقابتی در شرکت‌های کارآفرین صنایع غذایی استان تهران	عوامل موثر بر هوشمندی رقابتی شامل هوشمندی بازار، هوشمندی استراتژیک، هوشمندی رقبا، هوشمندی تکنولوژی، هوشمندی اجتماعی و هوشمندی نهادی است.
جامی پور و همکاران (1398)	طراحی چارچوب کسب هوشمندی رقابتی 0/2 با بهره‌گیری از روش بهترین ـ بدترین (BWM)	بعد هوشمندی رقبا 0/2 ؛ استخراج مفاهیم و الگوها؛ هوشمندی بازار 0/2 ؛ ارائه و ارزیابی هوشمندی رقابتی 0/2 ؛ برنامه‎ریزی برای کسب هوشمندی رقابتی 0.2؛ فرایندهای کسب‌وکار؛ افراد؛ فناوری؛ نظارت و جمع‌آوری اطلاعات از رسانه‌های اجتماعی؛ هوشمندی اجتماعی/ راهبردی 0/2 و هوشمندی فناوری 0/2 ابعاد مهم هوشمندی رقابتی هستند.
بوداقی خواجه نوبر و همکاران (1395)	بررسي رابطه هوش رقابتي مديران با نوين سازي صنايع کوچک	هوش رقابتي مشتمل بر آگاهي هاي تجاري، وضعيت رقبا، فن آوري تکنيکي و راهبردي- اجتماعي با نوين سازي صنايع کوچک، تاثير مثبت و معناداري وجود دارد.

با توجه به رابطه مثبتی که نتایج حاصل از مطالعات قبلی در مورد هوش رقابتی در صنعت مهمان‎نوازی، بین پایش محیطی، تجزیه و تحلیل رقبا، فناوری‎های کاربردی و استفاده از هوشمندی رقابتی با عملکرد سازمانی و برنامه‎ریزی استراتژیک نشان داده است، با این وجود، موضوع هوشمندی رقابتی چه به لحاظ تحقیقاتی و چه به به لحاظ کاربردی و اجرایی در واحدهای اقامتی و گردشگری مورد غفلت واقع شده است و با وجود نقش دپارتمان هوشمندی رقابتی در ایجاد مزیت رقابتی در صنعت گردشگری، تقریبا در هیچ واحد اقامتی و گردشگری در ایران، چنین دپارتمانی وجود ندارد، هدف از مطالعه حاضر، بررسی عمیق شیوه‎ها و رویکردهای مدیریت واحدهای گردشگری در به‎کارگیری شیوه‎های مرتبط با هوشمندی رقابتی است. همچنین تلاش برای توسعه و ارائه الگویی، جهت ایجاد هوشمندی رقابتی در سازمان‎های ارائه دهنده خدمات گردشگری از جمله مراکز اقامتی مانند هتل‎های تراز اول، بوتیک هتل‎ها، اماکن بوم گردی می‎باشد. ضرورت و اهمیت پژوهش حاضر از این جهت است که با تدوین و ارائه الگویی جهت سنجش و ایجاد هوشمندی رقابتی در سازمان‎های ارائه دهنده خدمات گردشگری استان آذربایجان شرقی، راه را برای پژوهش‌های دیگر از این دست هموار نموده و قابلیت آن‎ را خواهد داشت تا به عنوان یک الگوی معین، ملموس و کاربردی، قابل تعمیم به سایر مناطق مشابه در کشور باشد و نیز می‎تواند مبنای واقعی و عملی جهت تصمیم‎گیری و برنامه‎ریزی منطقه‎ای و ملی فراهم آورد. به علاوه نتایج نظری و عملی پژوهش حاضر می‌تواند از طریق ارائه اطلاعات مفید و کاربردی‌ به مسئولان و مدیران از یک سو و محققین و اندیشمندان این حوزه از سوی دیگر، در طراحی و ایجاد برنامه‎ای مدون برای ارتقای وضعیت بازاریابی گردشگری مفید بوده و فعالیت‌های کارآمدتری را در راستای ارتقای گردشگری، ارائه دهد.

با توصیف مطالب فوق و با توجه به پیامدهای تعیین‎کننده هوشمندی رقابتی انجام تحقیقاتی در زمینه بررسی عمیق این مفهوم و مدل‎سازی امری ضروری و بدیع به نظر می‎رسد. از این‌رو در این پژوهش سعی شده است با بهره‎مندی از نظر اساتید و متخصصان، به این سؤالات پاسخ دهد که مقوله علی، زمینه‎ای، محوری، مداخله‎گر، راهبردها و پیامدهای هوشمندی رقابتی کدام‌اند؟ مدل مفهومی هوشمندی رقابتی در واحدهای اقامتی چگونه است؟ در نهایت باید متذکر شد که مطالعه هوشمندی رقابتی از طریق شناسایی عوامل موثر برآن در هتل‎ها و دفاتر خدمات مسافرتی استان آذربایجان شرقی، می‎تواند با ارائه الگویی مفهومی، در جهت فراهم آمدن یک چارچوب مناسب برای جذب و جلب گردشگر و کسب درآمد بیشتر در مقیاس محلی، ملی، منطقه‎ای و جهانی کمک کننده بوده و آثار بسیار مثبتی در زمینه نحوه بازاریابی مدرن و رشد اقتصادی داشته باشد.

3. روش‎ تحقیق

در روند پژوهش حاضر از استراتژی استقرایی به منظور دستیابی به اهداف پژوهش و انتخاب روش کیفی داده بنیاد استفاده گردید. مصاحبه شوندگان در این پژوهش را 20 نفر از مدیران هتل‎های ممتاز (3 ستاره تاپ، 4 و5 ستاره) استان آذربایجان شرقی با سابقه بیش از 10 سال کار مرتبط و 5 سال سابقه مدیریت هتل ، تشکیل می دادند که با روش نمونه‎گیری هدفمند از نوع بیشینه تغییرات به عنوان نمونه انتخاب شدند؛ البته در روش انتخاب نمونه، روش گلوله برفی نیز استفاده شد و تا محدوده «اشباع نظری» فرایند انتخاب نمونه ادامه پیدا کرد.

از مصاحبه نیمه ساختار یافته برای جمع‌آوری داده‌ها استفاده شد و 20 مصاحبه تخصصی انجام گردید. برای انجام هر مصاحبه حداقل 25 دقیقه زمان اختصاص یافت و بیشترین زمان مصاحبه 67 دقیقه به طول انجامید. جهت جلوگیری از پراکندگی مقوله ها و مشخص نمودن چارچوب مشترک به منظور بدست آوردن پاسخهای واقعی در مصاحبه ها، تعداد 20 سوال طراحی شد که مصاحبه کننده، در طول مصاحبه، به منظور حفظ الگوی کلی مطالب، از آنها استفاده نمود. در طراحی سوالات، از پژوهش کوشه اوغلو و همکاران (2019) وام گرفته و اقتباس گردید. سپس، نحوه عملیاتی کردن فعالیت‌های هوش رقابتی توسط مصاحبه شوندگان و آنچه برای مشارکت بهتر کارکنان در فرایند هوش رقابتی، توصیه و بیان نمودند،، مورد بررسی قرار گرفت.پس از اعلام موافقت مشارکت‎کنندگان و انجام هماهنگی لازم، مصاحبه با محوريت 20 سوال در جدول شماره (2) انجام پذیرفت:

جدول شماره (2)- سوالات پژوهش

• چگونه رقبای خود را زیر نظر دارید؟

• آیا چیزی در مورد هوش رقابتی شنیدهاید؟

• تجربه شما در مورد آن چیست؟

• آیا در زمینه هوش رقابتی آموزش دیدهاید؟

• اگر جواب "خیر" باشد، ما هوش رقابتی را توصیف نموده و سپس باید بپرسید

چگونه شیوههای هوش رقابتی را در بخش خود پیاده میکنید؟ در مورد فعالیت های هوش رقابتی خود به ما بگویید. به دنبال چه اطلاعاتی هستید؟

• چرا از فعالیتهای هوش رقابتی (رقبا، مشتریان، بازارها، کارکنان، محصولات، معیار) استفاده میکنید؟

• اگر جواب بله باشد شماره 2، در مورد فرآیندها/فعالیتهای هوش رقابتی خود (رسمی در مقابل غیر رسمی، متمرکز در مقابل غیر متمرکز و غیره) به ما بگویید.

• چه کسی عمدتاً هوش رقابتی را در بخش شما انجام میدهد؟ (آیا جمع آوری اطلاعات هوش رقابتی بخشی رسمی از مسئولیتهای شغلی افراد است؟ اگر چنین است، چه کسی؟)

• فرآیند هوش رقابتی شما چگونه کار میکند؟

• به ما بگویید که آیا فرآیند هوش رقابتی در هتل شما از جمعآوری اطلاعات تا ذخیره سازی و پردازش وجود دارد؟

• چگونه هوش رقابتی بر فرآیند تصمیم گیری شما تأثیر میگذارد؟ (آیا به شما در تصمیمگیری سریعتر کمک میکند؟ تصمیمات صحیحتر؟)

• در مورد اثربخشی فعالیتهای هوش رقابتی در هتل خود چه فکر میکنید؟ (آیا هوش رقابتی به عملکرد بهتر هتل شما کمک میکند؟)

• لطفاً چند نمونه خاص از این که چگونه اطلاعاتی که جمع آوری میکنید به هتل شما کمک میکند تا عملکرد خود را بهبود بخشد، به ما بدهید؟

• چگونه رقبای خود را زیر نظر دارید؟

• آیا چیزی در مورد هوش رقابتی شنیدهاید؟

• تجربه شما در مورد آن چیست؟

• آیا در زمینه هوش رقابتی آموزش دیدهاید؟

• اگر جواب "خیر" باشد، ما هوش رقابتی را توصیف نموده و سپس باید بپرسید

چگونه شیوه های هوش رقابتی را در بخش خود پیاده میکنید؟ در مورد فعالیت های هوش رقابتی خود به ما بگویید. به دنبال چه اطلاعاتی هستید؟

فرایند مصاحبه با مصاحبه شوندگان، به روش حضوری و با ارائه سوال و دریافت پاسخ‎ها از فرد مصاحبه شونده توسط نویسنده اول تحقیق انجام پذیرفت. ابتدا، مصاحبه‎ها به صورت صوتی ضبط و در زمان مناسب به دقت به فایل متنی تبدیل شدند. به منظور رعايت ملاحظات اخلاقي در اجراي پژوهش، همراه با سؤالات مصاحبه، نامه‎اي با امضاي پژوهشگر مبني بر تعهد اخلاقي در نگهداري مفاد مصاحبه، مشخصات مشاركت‎كنندگان و انتشار نكردن آن، با امضای محققان به افراد داده شد. برای بررسی روایی و اعتبار داده‎ها از چهار معیار مقبولیت، انتقال‌پذیری، تائیدپذیری، قابلیت اطمینان استفاده شد. برای بررسی قابلیت اطمینان، تمامی جزئیات مربوط به مصاحبه‎ها، نحوه تفسیرها و چگونگی فرایند پژوهش دقیقا ثبت و نگهداری شد. به منظور بررسی تائیدپذیری، داده‎ها و یافته‎ها توسط افراد دیگر (غیر از مصاحبه شوندگان) نیز مورد بررسی قرار گرفت، به عبارت دیگر، از روش کثرتگرایی در محقق استفاده شد. در این روش فرد دیگری همزمان با پژوهشگر فرایند را پیگیری و ارزیابی نمود. به منظور بررسی اعتبارپذیری از بازبيني مشاركت‎كنندگان و مرور نظر صاحب‌نظران در تحقيق استفاده شد. براي اعمال اين روش، علاوه بر اينكه متن مصاحبه و كدهاي مستخرج از مصاحبه‎ها با مشاركت‎كنندگان در ميان گذاشته شد، يافته‎هاي نهايي نيز در اختيار تعدادي از متخصصان و خبرگان قرار گرفت كه با آن‌ها مصاحبه به عمل آمده بود و نظر آنان مورد ارزيابي قرار گرفت. همچنين برای بررسي تائیدپذیری یافته‎های پژوهش، نتايج نهايي با چند نفر از متخصصان و خبرگان خارج از گروه مصاحبه‎شونده در ميان گذاشته شد و ميزان توافق آن‌ها مورد بررسي قرار گرفت. نتایج تحلیل داده‎ها با استفاده از نرم‌افزار تحلیل کیفی (مکس کیو دی ای) طی سه مرحله کدگذاری باز، محوری و انتخابی به دست آمد. در مرحله کدگذاری باز و محوری، داده‎های مربوط به موضوعِ مطالعه، با بررسی دقیق، نام‌گذاری و مقوله‌بندی شدند. بدین منظور با به کار بردن یك الگوی پارادایمی شامل شرایط علّی پدیده، زمینه، شرایط مداخله‌گر، راهبردها و پیامدها انجام شد. کدگذاری انتخابی به فرایند انتخاب مقوله محوری، پیوند نظام‎مند آن با دیگر مقوله‎ها و ارزش‎گذاری روابط آن‎ها است. یکی از اهداف کدگذاری انتخابی تدوین الگو است. به منظور تدوین الگوی مفهومی هوشمندی رقابتی در واحدهای اقامتی و صنعت هتل‎داری، از بین مقوله‎های استخراج شده از مرحله کدگذاری باز و محوری، یک مقوله به عنوان مقوله محوری (مرکزی) انتخاب شد و سایر مقوله‎ها در ارتباط با آن قرار گرفتند. مقوله محوری یک صورت ذهنی از پدیده‎ای است که اساس فرایند را تشکیل می دهد.

4. یافته‎ها

هدف پژوهش حاضر ارائه الگوی مفهومی هوشمندی رقابتی در واحدهای اقامتی و صنعت هتل‎داری (مورد مطالعه: هتل‎های استان آذربایجان شرقی) بود. در نتیجه نظرهای مشارکت‎کنندگان پژوهش، نتایج حاصل از کدگذاری محوری عوامل علی هوشمندی رقابتی در صنعت هتل‎داری در جدول شماره (3) آمده است.

جدول شماره (3)-کدگذاری محوری شرايط علّی

پارادایم	مولفه	شاخص
مقوله علی	دیدهبانی هتل‎ها	شناسایی الگوها و تحقیق برای توسعه تکنولوژی
		تعیین درامد هتل بر اساس تفاوت و نوع تیپ‎بندی گردشگران
		شناسایی تهدیدها و ضررهای احتمالی یا فعلی رقیبان
		آگاهی نسبت به سیاست های قیمتگذاری
		شناسایی پروژه های استراتژیک رقیبان برای شناسایی خدمات جدید احتمالی
		تشخیص استراتژی رقیب و ارائه روش خنثیسازی
		آنالیز بازارهای محیطی و فرامحیطی
		منحصر نمودن خدمات هتل
		انجام تحقیقات در بستر شبکه های مجازی برای بررسی رقبا
	مدیریت ارتباط با مشتریان	انجام خدمات انگیزشی در مشتریان
		استقرار سیستم مدیریتی مبتنی بر بهبود مستمر
		شناسایی نوع مزاج مشتریان برای ایجاد وفاداری
		افزایش روش های تکریم مشتریان
		درک وضعیت اقتصادی و معیشتی گردشگران تفریحی
		شناسایی نیازهای اظهارنشده مهمانان
		ایجاد بانک اطلاعاتی و ارائه اطلاعات صحیح به مشتریان
		گسترش بازاریابی مبتنی بر CRM
	نیازسنجی	نیاز به ارائه قابلیت‎های اقلیمی و منحصربقردی منطقه
		تعیین نیاز و نوع گردشگر (تجاری، توریستی، درمانی، بانوان)
		تطابق اتحادیه گردشگری با دانش روز دنیا

در جدول شماره (4) کدگذاری محوری شرایط زمینه‎ای ارائه می‎گردد. بر اساس نتایج کدگذاری ثانویه پژوهش، شاخص‌هایی از قبیل ایجاد تعامل بین استانی در جذب گردشگر، استقرار پلتفرم مارکتینگ، اصلاح پلتفرم گردشگری و میراث فرهنگی، عدم رقابت ناسالم با رقبا، خصوصی‎سازی، رفع موانع فرهنگی، همافزایی جامعه هتلداران و مجموعه‎های تحت نظارت سازمان گردشگری، اتحاد هتلهای هم تراز و همپوشانی نقاط ضعف به عنوان مقوله‌های زمینه‌ای در طراحی مدل هوشمندی رقابتی انتخاب شدند.

جدول شماره(4)- کدگذاری محوری شرايط زمینه‎ای

پارادایم	مولفه	شاخص
مقوله زمینه‎ای	توانمندی	ایجاد تعامل بین استانی در جذب گردشگر
		اصلاح پلتفرم گردشگری و میراث فرهنگی
		ایجاد رقابت سالم با رقبا
		خصوصی سازی
		رفع موانع فرهنگی
	هم افزایی	همافزایی جامعه هتلداران و مجموعه‎های تحت نظارت سازمان گردشگری
	هم افزایی	اتحاد هتلهای هم تراز و همپوشانی نقاط ضعف
	زیرساخت رسانه‎های اجتماعی	استفاده از ابزارهای مختلف اطلاعاتی و از رسانههای اجتماعی
		اشتراکگذاری تجربه و نظرات مهمانان در شبکه اجتماعی
		ارائه تخفیف و جلب توجه مخاطبان در پلتفرم ها
		افزایش سرعت انتقال اطلاعات به مشتریان
		خرید پنل اختصاصی در سایت‎های رزرواسیون
		تبلیغ از طریق اینفلوئنسر مارکتینگ

در جدول شماره (5) کدگذاری محوری عوامل مداخله‎گر ارائه می‎شود.

جدول شماره (5) کدگذاری محوری عوامل مداخله‎گر

پارادایم	مولفه	شاخص
عوامل مداخله گر	بروکراسی اداری	درگیری اتحادیه هتل‎داران به بروکراسی اداری
		عدم جوانسازی علمی
		برخورد متعصبانه نسبت به خدمات گردشگری
		عدم ارائه تسهیلات بانکی با شرایط بازپرداخت آسان
		ممنوعیت دریافت ارز و الزام به دریافت پول رایج کشور از تور لیدرها
		شرایط سخت صدور مجوز برگزاری برنامه های مفرح و موسیقی زنده
		نبود سوبسید برای هتل ها
	فقدان هماهنگی و یکپارچگی	عدم هماهنگی بین جامعه هتلداران
		وجود غرور نیروی انسانی
		عدم آموزش پذیری نیروی انسانی
		ضعف هماهنگی در تبلیغ استان توسط بنگاه خبری
		عدم همگرایی نظارت کارفرما با مدیریت اجرایی هتل
		عدم استقرار پلتفرم مارکتینگ
		عدم وجود نظارت بر حمل و نقل مسافران زمینی اتباع خارجی
		تعطیلی بدهنگام اماکن تفریحی و بازار
		پیش بینی بدبینانه هوا توسط سازمان هواشناسی
		عدم کنترل اخبار گردشگری با تشکیل کارگروه خبری

در بررسی راهبردها و اقدامات هوشمندی رقابتی در صنعت هتل‎داری، نتایج حاصل از کدگذاری محوری و باز مربوط به پارادایم راهبردها و اقدامات در جدول شماره (6) ارائه شده است.

جدول شماره (6)- کدگذاری محوری راهبردها و اقدامات

پارادایم	مولفه	شاخص
راهبردها و اقدامات	آموزش و استخدام	استخدام افراد خبره، آشپزها و پرسنل با مهارت خاص
		آموزش مستمر دورههای بازاریابی و برگزاری دورههای بازآموزی
		آموزش روش های آپشنال کرن خدمات
		آموزش منابع انسانی با اساتید تراز اول دنیا
		اجرای دورههای امنیت حرفه ای به واحد نگهبانی برای کاهش مشکلات ناشی از اوضاع فعلی کشور
		اجرای دورههای زبان انگلیسی مقدماتی برای تمامی واحدها جهت برآوردن سریع نیازهای مهمانان خارجی
		ایجاد مراکز تخصصی گردشگری با نظارت وزارت علوم
	ایجاد مزیت رقابتی	ارائه سرویس در حد هتلهای باکیفیت
		استفاده از خودروی اختصاصی جهت گشت شهری
		به کار بردن مصالح محلی در معماری هتل
		استفاده از برندهای تراز اول برای تجهیزات هتل
		برگزاری مراسم تبریک تولد و سالگرد ازدواج مهمانان در صورت تقارن با تاریخ اقامت در هتل
		وجود سامانه عقد قرارداد با آژانسها برای تبادل با اماکن دولتی و خصوصی
		ساخت هتل با متریال لوکس
	نوآوری	پخت غذاهای مخصوص و بروز کردن سیستم آشپزی از طریق به کارگیری آشپز معروف
		انتخاب مواد غذایی مینی بار با حساسیت ویژه
		مدیریت هتل بر مبنای مدیریت سبز
		ارائه پکیج مخصوص مدیکال توریست و توریست تجاری
		ارائه تبلیغات غیرمستقیم و منفی
	برندینگ	ارائه مشخصات فرهنگی و تاریخی شهر به صورت فاخرترین شکل در مجموعه
		ارسال پیامک تبریک تولد به مشتریان
		ارائه خدمات، اقلام و و مواد غذایی اصیل منطقه
		طراحی نرم افزار نظرسنجی
	آنالیز داده‎ها	استخراج آمار مواد مصرفی
		بررسی نظرات کاربران در سایتها
		رصد و کنترل کیفیت کاری پرسنل
		انالیز هشتگ های موجود در شبکههای اجتماعی هتل
		تعیین نرخ نامه برای فصول مختلف بر اساس سابقه هتل
		استخراج نرخ مصرف مواد اولیه و برنامهریزی برای ماههای دیگر
		بررسی تعداد فروش بلیط قطار و هواپیما

در بررسی راهبردها و اقدامات در زمینه هوشمندی رقابتی در هتل‎های تراز اول استان آذربایجان شرقی، نتایج حاصل از مصاحبه‎ها نشان داد که مقوله‎های آموزش و استخدام، ایجاد مزیت رقابتی، نوآوری و برندینگ و آنالیز داده‎ها صورت می‎گیرد. بررسی پیامدهای طراحی الگو هوشمندی رقابتی در صنعت هتل‎داری در جدول شماره (7) مشاهده می‎شود.

جدول شماره (7)- کدگذاری محوری پیامدها

پارادایم	مولفه	شاخص
پیامدها	مهندسی محیط بازار	افزایش سرعت کسب اطلاعات از محیط
		توجه به مدیریت بحران در ارائه خدمات
		توجه و برنامهریزی برای افزایش سهم بازار
		پیشبینی وقایع غیرمنتظره و واکنش سریع به تغییرات سازمانی
	مدیریت منابع مالی	کاهش اتلاف منابع مادی و نامشهود
		تخصیص بودجه برای نوآوری آموزشی
		ارتقای سرمایهگذاری بلندمدت
	آگاهی از وضعیت رقبا	پیشبینی اهداف رقبا
		شناسایی استراتژی های نفوذ رقابتی
		ایجاد و ترویج رقابت پایدار
		پیشگام بودن در زمینه ارزیابی رقابتی
	توسعه شایستگی	بهروز رسانی ظرفیتهای فناورانه سازمان
		توانایی و توجه به ارائه خدمات فناوری جدید
		توسعه تکنیکهای مدیریت سازمانی
		افزایش آگاهی کارکنان از تغییر

بر اساس کدهای استخراج شده از مرحله کدگذاری باز و محوری، 198 کد باز و 82 شاخص استخراج شد که به 17 مولفه دسته‎بندی شدند. مقوله محوری یک صورت ذهنی از پدیده‎ای است که پایه‎ی روند پژوهش است، به دلیل اینکه هیچ‎یک از پارادایم‎ها انتزاعی‎تر از سایر مقوله‎ها نبودند، برای پدیده محوری نام متناسب با موضوع تحقیق انتخاب شد. حال با توجه شرایط گزینش مقوله محوری (مرکزی) در فرایند کدگذاری انتخابی به صورت ذهنی و بر اساس مقوله‎های استخراجی از کدگذاری باز و محوری، شکل شماره (1) نشان‌دهنده الگوی مفهومی هوشمندی رقابتی در واحدهای اقامتی و صنعت هتل‎داری است.

شکل شماره (1) ارائه الگوی مفهومی هوشمندی رقابتی
در واحدهای اقامتی و صنعت هتل‎داری

5. بحث

مدل سازی هوشمندی رقابتی برای ارتقا عملکرد و کسب مزیت رقابتی در صنعت هتل‎داری از اهداف پژوهش حاضر بود. نتایج حاصل از بخش کیفی پژوهش نشان داد که ایجاد فرایند سیستماتیک در مدیریت هتل و هم‎افزایی و کاهش تقابل شاخص محوری تدوین الگوی هوش رقابتی است که معلول عواملی از قبیل دیده‎بانی هتل‏ها و مدیریت ارتباط با مشتریان است. در تبیین نتایج حاصل می‎توان گفت امروزه اطلاعات لازم در مورد هتل‎ها از طریق شبکه‎های اجتماعی و وبسایت‎های رزرواسیون به خوبي در اختيار مهمانان و مسافران قرار مي‌گيرد و آن‌ها به‌طور بي‌سابقه‌اي از حق انتخاب برخوردارند (ارغا و شیری، 1396). شايد مهم‌ترین دليل اين موضوع، تنوع هتل‎ها و رقابت اماکن اقامتی برای ارائه خدمات بهتر به مسافران و گردشگران باشد. در حال حاضر وفاداري مهمانان به یک اماکن اقامتی از قبیل هتل و رضايت وي از خدمات هتل و فضای آن به‌عنوان دو عامل اساسي، ذهن مديران را به خود مشغول كرده است و تحقق اين دو عامل، جزء برنامه‌هاي مديران موفق در صنعت هتل‎داری است. مديريت ارتباط با مشتري، وظيفه تحصيل وفاداري و رضايت مشتري را بر عهده دارد (جواناماستا³² و همکاران، 2019). براي پاسخ به انتظارات روزافزون مشتريان و گردشگران مي‌بايست از روش‌هاي جديد ارتباط با مشتري استفاده شود تا علاوه بر افزايش درآمد و سود، رضايت مسافران و گردشگران نيز جلب شود (رنگریز و بایرامی شهریور، 2019). امروزه هتل‎ها و اماکن اقامتی براي شناخت هرچه بهتر و بيشتر مهمانان و سليقه‌هاي آن‌ها، به دنبال روش‌هاي جمع‌آوري و تجزیه و تحليل اطلاعات مهم مربوط به مشتري، اطلاعات هویتی برای ارائه خدمات مناسبتی، سایت‎های مناسب فروش و رزرو هستند؛ زيرا تنها در اين صورت است كه امكان ارائه خدمات متناسب با نیاز در طول فصول مختلف ميسر خواهد شد (بلو و بافور-آوا³³، 2020)؛ بنابراين لازم است اماکن اقامتی رفتارها، نوع برخورد، مزاج، سلیقه، تاریخ‎های مناسبتی مهمانان، آسایش، وضعیت اقتصادی و معیشتی و نوع سفر (تجاری، سیاحتی، درمانی و غیره) مهمانان را تحت نظر بگيرند و از يافته‌هاي خود براي تكامل و ارائه سريع‌تر خدمات همگام با اماکن اقامتی تراز اول دنیا و هتل‎های لوکس و مدرن استفاده كنند. بديهي است استفاده از سامانه مديريت ارتباط با مشتري آن‌هم به طور عملي و كارا، تنها در شرايط رقابتي ميسر است و در كشورهايي كه صنعت توریسم انحصاري است، به دليل عدم احساس نياز به فعالیت بيشتر، از سوي گردانندگان صنعت هتل‎داری چنان‌که بايد و شايد به كار گرفته نمي‌شود. در طرف مقابل، صاحبان اماکن اقامتی که تحت نظارت هیچ ارگان دولتی برای تامین مهمان در فصول کم تردد نیستند، بايد در زمينه مديريت منابع مالی و مدیریت دانش حساسيت بيشتري نشان دهند(ایران زاده، فخیمی آذر و جداری سفیدگری، 1394) و برحسب استراتژيک يا عدم استراتژيک بودن راهبرد موردنظر در فرآيند ارائه خدمات نهایی، به جذب مهمانان همت گمارند تا از اثرات افزایش هزینه ناشی از عدم دسترسی به تکنولوژی روز دنیا (علوی متین و طلوعی، 1394) و افزایش تورم (ریاضی نیا و دیزجی، 1398)، نبود شرایط اقتصادی بهینه، کاهش مسئولیت پذیری اجتماعی ناشی از عدم حمایت سازمانی ادراک شده و عدالت سازمانی ( قدرتی و همکاران، 1400) مصون بمانند. از سوی دیگر، عدم توان طراحی و توسعه خدمات نوین، عدم وجود تعامل، مجود موانع فرهنگی، بروکراسی ادرای پیچیده و ناهنجارهای مبتنی بر همکاری‎های ارگان‎های مختلف، مدیریت تعارض با مشتری و افزایش کیفیت خدمات از عوامل اصلی در زمینه طراحی الگو در زمینه هوشمندی رقابتی مدنظر قرار گرفتند. در دهه‎هاى اخیر، توسعه و گسترش فناوری‌های نوین ارتباطى موجب تحولات شگرفى در تمامى زوایاى حیات اجتماعى شده و روز به‌روز بر اثرات آن افزوده می‌شود. همچنین به باور بسیاری از محققان، توسعه فن‌آوری‌های اطلاعاتی و ارتباطى موجب گردیده است تا حیات و زندگى بشرى وارد عصر جدیدى شود که ویژگی‌ها و شرایط این دوره با دوره‎هاى قبل، یعنى عصر صنعتى بسیار متفاوت شود. فرآيند تعامل و سیستماتیک بودن شامل فعاليت‎هايي است كه دانش و اطلاعات راهبردی را از رقبای خارجي بالادست به دست آورده، تسهيم كرده و يكي می‎كند. چنين عنوان شده كه اماکن اقامتی كه چنين فعاليت‎هايي را به کار مي‎گيرند، هتل‎های دیگری را که اتحاد و انسجام كمتري دارند را پشت سر خواهند گذاشت؛ زيرا آن‎ها هم ردیف‌سازی بهتري از اهداف و فرآيندهاي كسب و کار به دست مي‎آورند و آن‌ها را هماهنگ ساخته و متناسب مي‎كنند.

6. نتیجه‎گیری

مطابق با اهداف مطرح شده در زمینه هوش رقابتی، رویکرد کاربردی به این صورت است که هر کدام از واحدهای تجاری و موسسات، وظيفة ارزيابي تكامل استراتژي رقابتي را از طريق بررسي تغييرات در ساختار و محصولات جايگزين جديد و نوآوری‎های به وجود آمده در صنعت را دنبال می‎نمایند (پریمک³⁴، 2021) و با تکیه بر آگاهي از سياست‎هاي قيمت‎گذاري (قيمت تمام شده و قيمت محصولات رقبا)، سياست‎هاي توسعه و محصولات جانشين رقبا (تقاضا براي محصولات مشابه و محصولات مكمل رقبا)، آگاهي از اطلاعات مربوط به فروش رقبا (پيش بيني فروش و اطلاع از سيستم فروش رقبا) و آگاهي از سيستم اطلاع رساني رقبا (استفادة رقبا از اينترنت و سيستم اطلاعاتي رقبا) تمرکز می‎نمایند (هیرزتوسکی و بالگئو³⁵، 2020؛ اسگندری و همکاران، 1400). به بیان دیگر، با پیش‎بینی تكنولوژي‎هايِ جایگزینِ نمونه‎های فعلی و استفاده از هوشمندي تكنولوژيكي، به گردآوري اطلاعات از مقاله‎ها، نشريه‎ها، پژوهش‎هاي كاربردي و بنيادي، روش‎ها، هنجارها و فرايندهاي صنعتي می‎پردازند (سان، سان و استرانگ³⁶، 2018). همچنین، به طور معمول، یک تحلیل رقابتی توسط تیم‎های بازاریابی محصول، با هوش رقابتی رقبا انجام می‎شود، سپس یافته‎ها برای سازمان مطبوع، به اشتراک گذاشته می‎شود و بینش حاصل از تجزیه و تحلیل توسط هر تیم برای تصمیم‎گیری استراتژی آگاهانه استفاده می‎شود (وانی و جابین³⁷، 2018). با جمع‎آوری و استفاده از اطلاعات در مورد رقبا، مشتریان، تأمین‎کنندگان و صنایع رقیب، توانایی این را خواهد داشت تا از فرایند تصمیم‎گیری برای افزایش رقابت سازمان پشتیبانی نماید (علی و انور³⁸، 2021)؛ بنابراین سازمان‎ها نیازمند بالا بردن هوش رقابتی خود هستند و سازمان‎هایی که از هوشمندی رقابتی پائین‎تری برخوردارند، توانایی بقا در عرصه رقابت را نخواهند داشت و پس از مدتی دست‎خوش تغییرات محیطی و ترک عرصه رقابت می‎گردند (دوی و دارما³⁹، 2019). از این رو واحدهای تجاری و سازمان‎ها می‎توانند با تکیه بر قابلیت هوش رقابتی، فرصت‎ها و تهدیدات درونی و بیرونی را شناسایی نموده و به اتخاذ تصمیمات استراتژیک مبادرت ورزند و تصمیمات خود را بر همین مبنا اتخاذ نمایند (کاوالو و همکاران⁴⁰، 2020).

در نهایت می‎توان چنین بیان کرد که يكپارچگي استراتژي هوشمندی رقابتی، فرآيندي از اكتساب و تقسيم اهداف، برنامه‎ها و دانش مرتبط با استراتژي‎هاي ارائه خدمات بهینه است. وجود واحد و دپارتمان هوشمندی رقابتی به منظور بهبود هم ردیف‌سازی ميان تصميمات سطح كسب و کار و سطح هتل شامل اهداف عملكردي و آرايش منابع موردنیاز، استخراج نرخ مصرف مواد اولیه، تعیین درصد اشغال، تعیین نرخ نامه برای فصول مختلف با توجه به سابقه هتل، مدیریت هزینه‎های ثابت و نامشهود، تعیین ساعات بهینه ارائه خدمات هتل و غیره است. به طورکلي يكپارچگي استراتژي مطرح شده در واحد هوشمندی رقابتی مستلزم يكپارچگي استراتژيك جذب مهمان، تامین مواد مصرفی و روشهای نوین بازاریابی است که مستقیما با عملکرد سازمانی و بهره‎وری ارتباط دارد. در بحث اجرای هوشمندی رقابتی در سطوح مختلف سازمانی مقولاتی مانند منابع انسانی، فرایندی، ساختاری و همچنین نهادینه کردن استراتژی‎ها جهت اجرای موفق راهبردها مطرح می‎شود. همچنین توجه ویژه به عواملی چون تعیین هدف‎های سالانه، تدوین سیاست‌ها، تخصیص منابع، تغییر و تجدید ساختار و مهندسی مجدد، تجدیدنظر در پاداش و برنامه‌های انگیزشی، کاهش مقاومت در برابر تغییر، تقویت فرهنگ پشتیبانی از تحولات، تطبيق فرایندهای خدماتی و عملیاتی، تشکیل واحد منابع انسانی اثربخش جهت اجرای موفقیت‌آمیز، نقش اساسی دارند. بدون شک ارائه کیفیت مطابق با استاندارد مهمترین عامل اثربخشی در صنعت گردشگری است. از این رو، در زمینه موانع موجود در زمینه جذب گردشگر، با وجود امکانات کافی در زمینه هتل‎داری، لازم است مسئولین ذی‎ربط در سازمان گردشگری و سایر سازمان‎های مرتبط به این باور برسند که لازم است علاوه بر خدمات هتل، بخش‎های حمل و نقل، امور فرهنگی، صدور مجوز برگزاری مسابقات ورزشی متناسب با اقلیم، برگزاری جشنواره‎ و فستیوال‎های محلی، برگزاری برنامه‎های مفرح و شاد همراه با موسیقی، فعال شوند و سیاست‎های بهینه جهت فراهم نمودن شرایط آسان به منظور تبدیل امکان سنتی و قدیمی به اقامتگاه‎های بوم گردی تدوین نمایند. همچنین، اداره هتل‎ها در کشور توسط افراد متخصص زیرنظر سازمان گردشگری انجام گیرد تا مدیریت سلیقه‎ای کاهش یابد و این موضوع نیز، تشکیل واحد هوش رقابتی را در هر هتل از طریق افراد خبره و آموزش دیده را ضروری می‎داند.

انجام این پژوهش، همانند پژوهش‎های دیگر با محدودیت‎هایی همراه بود که از آن جمله می‌توان به نبود پشتوانه علمی کافی و دانش بومی‌شده پیرامون هوشمندی رقابتی در صنعت هتل‎داری؛ تازگی و جوان بودن موضوع ازنظر مفهوم‌سازی؛ ﭘﺮاﮐﻨﺪﮔﯽ و ﮔﺴﺘﺮدﮔﯽ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت اﻧﺠﺎم ﺷﺪه در ﺣﻮزه‎ی مدل مورد بررسی در پژوهش در صنعت هتل‎داری به لحاظ محتوایی و ﻣﺤﺪود ﺑﻮدن ﺗﻌﺪاد ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت داﺧﻠﯽ اﻧﺠﺎم ﺷﺪه ﺑﺎ ﻫﺪف ﻃﺮاﺣﯽ مدل هوشمندی رقابتی در صنعت گردشگری اشاره کرد. بر اساس نتایج تحقیق به مدیران و کارشناسان اماکن اقامتی و هتل‎ها پیشنهاد می‌شود به شاخص‌های اصلی و پایه ارائه شده در مدل پژوهش، نظیر مدیریت سطوح ارتباط مشتری تأکید بیشتری ورزند. از این‌رو پیشنهاد می‎شود در بخش مدیریت ارتباط با مشتری مواردی شامل 1) فراهم‌سازی اطلاعات خدمات و چگونگي ارائه و دریافت آن؛ 2) پشتيباني خدمات؛ 3) شناسايي مشكلات بالقوه پيش از بروز آن‎ها؛ 4) ايجاد سامانه کاربرپسند براي ثبت شكايات مهمانان؛ 6) طراحي راهبرد خدمت‌رسانی براي هر مشتري بر اساس پیش‎بینی نيازمندي‌ها و انتظارات وي توصیه می‌شود. همچنین به‌منظور بهبود در ایجاد هماهنگی بین اماکن اقامتی و سازمان گردشگری، برنامه‎ریزی و اجرایی نمودن عواملی از قبیل 1) کاهش بهره بانکی به منظور کاهش دغدغه مدیران هتل در روزهای کاهش گردشگران در فصول مختلف؛ 2) ایجاد تعامل‌پذیری و پاسخ‌دهی مؤثر و سریع توسط سایت‎های رزرواسیون از طریق ایجاد پلتفرم‎های جدید ارتباطی پیشنهاد می‎شود. در خصوص افزایش شاخص‎های نگرشی وفاداری مشتریان از طریق ایجاد واحد هوشمندی رقابتی پیشنهاد می‌شود، پلتفرم بازارابی، توسعه و تحقیق و آنالیز داده با هدف به دست آوردن درک عمومی و پذیرش انجام پذیرد. یافته‎های این پژوهش ﺑﻪ صنعت گردشگری ﮐﻤﮏ می‌کند ﺗﺎ ﺑﺎ ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ﻋﻮاﻣﻞ ﮐﻠﯿﺪي، برای پیاده‌سازی، بهره‌وری و اﺛﺮﺑﺨﺸﯽ ایجاد واحد هوشمندی رقابتی در صنعت گردشگری اقدامات لازم را انجام دهند، همچنین یافته‌های اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﺑﻪ ﻣﺪﯾﺮان ﻋﺎﻟﯽ و فعال در حوزه صنعت هتل‎داری ﮐﻤﮏ می‌کند ﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ ﻣﻨﺎﺑﻊ را ﺑﻪ ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ ﺻﻮرت ﺑﻪ اثربخشی هوشمندی رقابتی در صنعت گردشگری اﺧﺘﺼﺎص دﻫﻨﺪ و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺑﺎ ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ابعاد هوشمندی رقابتی، ﺑﺮ روي اﯾﻦ ﻋﻮاﻣﻞ ﺗﻤﺮﮐﺰ ﮐﺮده و آن‌ها را به‌خوبی ﻧﻈﺎرت و ﮐﻨﺘﺮل نمایند.

منابع

- اسگندری، کریم؛ رمضانی، مجتبی؛ رستم زاده، رضا و عرفای جمشیدی، شادی (1400). هوش رقابتی. نشر دانشگاه آزاد اسلامی.

- اسلامی مرزنکلاته، محمد مهدی؛ شجاعی، وحید؛ حامی، محمد (1400). طراحی مدل توسعه مزیت رقابتی در صنعت گردشگری ورزشی شمال کشور. پژوهشنامه مدیریت ورزشی و رفتار حرکتی، 17دوره 17، شماره 34، 99-118.

- ارغا، منور و شیری، قاسمعلی (1396). بررسی عوامل موثر بر گسترش و استفاده از خدمات الکترونیک در صنعت گردشگری استان ایلام. فصلنامه مطالعات عمران شهری، دوره 1، شماره 2، 61-90.

- ایران زاده، سلیمان؛ فخیمی آذر، سیروس؛ جداری سفیدگری، ایوب (1394). بررسی تاثیر مولفه‎های مدیریت دانش بر بهره‎وری نیروی انسانی با استفاده از روش تحلیل عاملی در موسسات مالی و اعتباری شهرستان تبریز. مدیریت بهره‎وری، دوره 9، شماره 33، 27-45.

- بوداقي خواجه نوبر، حسين؛ اسكندري، كريم؛ رستم زاد، رضا (1395). بررسي رابطه هوش رقابتي مديران با نوين سازي صنايع کوچک، مديريت بهره وري (فراسوي مديريت)، دوره 10، شماره 37، 81-106.

- جامی پور، مونا؛ رحمتی، الهام؛ حسین زاده، مهناز؛ طاهری، غزاله (1398). طراحی چارچوب کسب هوشمندی رقابتی 0/2 با بهره‌گیری از روش بهترین ـ بدترین (BWM). مدیریت بازرگانی، دوره 11، شماره 3، 651-676.

- درگی، پرویز (1399). هوشمندی رقابتی و هوشمندی بازاریابی. انتشارات بازاریابی.

- ریاضی نیا، سمیه؛ دیزجی، منیره (1398). مدل‎بندی تاثیر نوآوری بر شاخص توسعه انسانی در کشورهای توسعه یافته. فصلنامه مدلسازی اقتصادسنجی، دوره 4، شماره 2، 53-75.

- علوی متین، یعقوب؛ طلوعی اشلقی، عباس (1394). سنجش توانمندی تکنولوژی صنایع استان آذربایجان شرقی و ارائه الگوی مناسب جهت بهبود و ارتقای تکنولوژی. مدیریت بهره‎وری، دوره 9، شماره 35، 151-171.

- قدرتی، اکبر؛ رمضانی، مجتبی؛ بهلولی، نادر؛ سنگی نورپور، عباسقلی؛ عوی متین، یعقوب (1400). شناسایی پیامدهای مسئولیت‎پذیری اجتماعی سازمان (CSR) بر روی کارکنان با روش فراتحلیل. مدیریت منابع انسانی پایدار، دوره 3، شماره 4، 145-174.

- نظرپوری، امیرهوشنگ؛ محمدیاری، زهره؛ بیرانوند، نسا (1401). بررسی تأثیر داشبورد بازاریابی بر رقابت‌پذیری سازمانی با تبیین نقش میانجی حافظۀ بازاریابی و هوشمندی رقابتی. نشریه تحقیقات بازاریابی نوین، دوره 2، شماره 1، 43-68.

- یوسفی، حمیدرضا؛ مستقیمی، محمودرضا؛ نصیری، مجید؛ گرجی، محمدباقر (1400). طراحی مدل هوشمندی رقابتی با رویکرد ترکیبی مدل‌یابی ساختاری تفسیری– دلفی فازی (مطالعه موردی: شرکت‌های کارآفرین صنایع غذایی استان تهران). راهبردهای کارآفرینی در کشاورزی، دوره 8، شماره 15، 76-88.

- یوسفی، حمیدرضا؛ مستقیمی، محمودرضا؛ نصیری، مجید و گرجی، محمدباقر (1398). تحلیل عوامل مؤثر بر هوشمندی رقابتی در شرکت‌های کارآفرین صنایع غذایی استان تهران. مطالعات کارآفرینی و توسعه پایدار کشاورزی، دوره 6، شماره 4، 103-122.

- Ang, L. (2021). Principles of integrated marketing communications. Cambridge University Press.

- Ali, B. J., & Anwar, G. (2021). Measuring competitive intelligence Network and its role on Business Performance. International Journal of English Literature and Social Sciences, 6(2), 329-345 .

- Blue, D., & Baffour-Awuah, E. (2020). Systems for Customer Relationship Management and its Challenges. International Journal of Advanced Trends in Computer Science and Engineering, 9(1.2), 160-166.

- Calof, J., Arcos, R., & Sewdass, N. (2018). Competitive intelligence practices of European firms. Technology Analysis & Strategic Management, 30(6), 658-671 ..

- Casado Salguero, G., Fernández Gámez, M. Á., Aldeanueva Fernández, I., & Ruíz Palomo, D. (2019). Competitive intelligence and sustainable competitive advantage in the hotel industry. Sustainability , 11(6): 1597..

- Cavallo, A., Sanasi, S., Ghezzi, A., & Rangone, A. (2020). Competitive intelligence and strategy formulation: connecting the dots. Competitiveness Review: An International Business Journal , 31(2), 250-275.

- Dewi, M. V. K., & Darma, G. S. (2019). The Role of Marketing & Competitive Intelligence In Industrial Revolution 4.0. Jurnal Manajemen Bisnis, 16(1), 1-12.

- Duan, Y., Cao, G., & Edwards, J. S. (2020). Understanding the impact of business analytics on innovation. European Journal of Operational Research. 281(3), 673-686.

- Hossain, M. S., Hussain, K., Kannan, S., & Nair, S. K. K. R. (2021). Determinants of sustainable competitive advantage from resource-based view: implications for hotel industry. Journal of Hospitality and Tourism Insights.5(1), 79-98.

- Hristovski, R., & Balagué, N. (2020). Theory of cooperative-competitive intelligence: principles, research directions, and applications. Frontiers in Psychology. 11, 2220.

- Juanamasta, I. G., Wati, N. M. N., Hendrawati, E., Wahyuni, W., Pramudianti, M., Wisnujati, N. S & Umanailo, M. C. B. (2019). The role of customer service through customer relationship management (Crm) to increase customer loyalty and good image. International Journal of Scientific and Technology Research. 8(10), 2004-2007.

- Köseoglu, M. A., Mehraliyev, F., Altin, M., & Okumus, F. (2020). Competitor intelligence and analysis (CIA) model and online reviews: integrating big data text mining with network analysis for strategic analysis. Tourism Review, 76(3), 529-552.

- Köseoglu, M. A., Chan, E. S., Okumus, F., & Altin, M. (2019). How do hotels operationalize their competitive intelligence efforts into their management processes? Proposing a holistic model. International Journal of Hospitality Management, 83, 283-292

- Kumar, S., Kar, A. K., & Ilavarasan, P. V. (2021). Applications of text mining in services management: A systematic literature review. International Journal of Information Management Data Insights. 1(1), 100008.

- López-Robles, J. R., Otegi-Olaso, J. R., Porto-Gómez, I., Gamboa-Rosales, H., & Gamboa-Rosales, N. K. (2020). Understanding the intellectual structure and evolution of Competitive Intelligence: A bibliometric analysis from 1984 to 2017. Technology analysis & strategic management,. 32(5), 604-619.

- Markovich, A., Efrat, K., Raban, D. R., & Souchon, A. L. (2019). Competitive intelligence embeddedness: Drivers and performance consequences. European Management Journal, 37(6), 708-718.

- McLeana, L., & Woodsb, L. A. (2019). Competitive intelligence capabilities. Procedia: Social and Behavioral Sciences, 110, 669-677.

- Nelson, C. A., Walsh, M. F., & Cui, A. P. (2020). The role of analytical CRM on salesperson use of competitive intelligence. Journal of Business & Industrial Marketing. 35(12), 2127-2137.

- Oraee, N. (2022). Identifying the information behavior in competitive intelligence process: a paradigm model for medical sciences universities. Aslib Journal of Information Management. 75(4), 708-729.

- Pellissier, R., & Nenzhelele, T. E. (2013). Towards a universal competitive intelligence process model. South African Journal of Information Management, 15(2), 1-7.

- Primc, Ž. (2021). The Use of Tools for Obtaining Data From Publicly Accessible Sources for the Purpose of Competitive Intelligence in Enterprises. Varstvoslovje, 23(4), 425-446.

- Rangriz, H., & Bayrami Shahrivar, Z. (2019). The impact of E-CRM on customer loyalty using data mining techniques. BI Management Studie,. 7(27), 175-205.

- Ranjan, J., & Foropon, C. (2021). Big data analytics in building the competitive intelligence of organizations. International Journal of Information Management, 56, 102231.

- Sahin, M., & Bisson, C. (2021). A competitive intelligence practices typology in an airline company in Turkey. Journal of the Knowledge Economy, 12(2), 899-922.

- Shujahat, M., Hussain, S., Javed, S., Malik, M. I., Thurasamy, R., & Ali, J. (2017). Strategic management model with lens of knowledge management and competitive intelligence: A review approach. VINE Journal of Information and Knowledge Management Systems. 47(1):55-93

- Stoyanova, T., & Angelova, M. (2018). Impact of the internal factors on the competitiveness of business organizations. In 2018 International Conference on High Technology for Sustainable Development (HiTech), (pp. 1-3). IEEE.

- Sun, Z., Sun, L., & Strang, K. (2018). Big data analytics services for enhancing business intelligence. Journal of Computer Information Systems, 58(2), 162-169.

- Wani, M. A., & Jabin, S. (2018). Big data: issues, challenges, and techniques in business intelligence. In Big data analytics. (pp. 613-628). Springer, Singapore.

[1] - دانش آموخته دکتری، گروه مدیریت، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران.

[2] - استادیار، گروه مدیریت، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران،( نویسنده مسئول) fakhimiazar@iaut.ac.ir

[3] - دانشیار، گروه اقتصاد، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران.

[4] - Stoyanova & Angelova

[5] - Duan, Cao & Edwards

[6] - Ranjan & Foropon,

[7] - competitive intelligence

[8] - Research & Development

[9] - GTILAB

[10] - Calof, Arcos & Sewdass

[11] - Ben Gilad

[12] - López-Robles et al.

[13] -Leonard Fuld

[14] - McLeana & Woodsb

[15] - Kahanar

[16] - market situation

[17] - competitors' situation

[18] - technology and technique

[19] - social strategic

[20] - Köseoglu et al.

[21] - Kumar, Kar & Ilavarasan

[22] - Oraee

[23] - Sahin & Bisson

[24] - Pellissier & Nenzhelele

[25] - Shujahat et al.

[26] - Köseoglu et al.

[27] - CI pool

[28] -Nelson, Walsh & Cui

[29] -Dewi & Darma

[30] - Markovich et al.

[31] - Casado et al.

[32] - Juanamasta

[33] - Blue & Baffour-Awuah

[34] - Primc

[35] - Hristovski & Balagué

[36] - Sun, Sun & Strang

[37] - Wani & Jabin

[38] - Ali & Anwar

[39] - Dewi & Darma

[40] - Cavallo et al.

اشتراک گذاری

آدرس مقاله

ارائه الگوی مفهومی هوشمندی رقابتی در هتل¬ها و صنعت هتل‎داری (مورد مطالعه: هتل‎های استان آذربایجان شرقی)